پیام آذری - رازهای توموئه گُوزِن؛ از یکی از خشن‌ترین زنان ژاپن
در این مقاله از بیتوته ، به آشنایی با توموئه گُوزِن یکی از خشن ترین زنان ژاپن خواهیم پرداخت. توموئه گُوزِن یک جنگجوی زن شجاع و بی‌رحم بود که در تاریخ ژاپن به عنوان نمادی از قدرت و شجاعت شناخته می‌شود. او در نبردهای مختلفی شرکت کرد و داستان‌هایی از شجاعت و نبردهای سختش تا به امروز نقل می‌شود. در این مقاله، جزئیاتی از زندگی و مبارزات او را بررسی خواهیم کرد.

توموئه گوزن
توموئه گوزن، شخصیتی افسانه‌ای در تاریخ ژاپن، نمونه‌ای نادر و فوق‌العاده از یک سامورایی زن (اونّا-بوگیشا) در طبقه‌ای است که عمدتاً توسط مردان جنگجو تسخیر شده بود. داستان او که در اواخر دوره هی‌آن و طی جنگ گنپی (1180-1185) روایت می‌شود، به دلیل مهارت‌های رزمی استثنایی، نبوغ استراتژیک، و شجاعت بی‌مانندش قرن‌هاست که توجه را به خود جلب کرده است.
جنگجویی بی‌باک
گفته می‌شود توموئه گوزن یک تیرانداز بی‌نظیر و شمشیرزن ماهری بوده که در میدان نبرد احترام و وحشت را به دست می‌آورد. طبق داستان هیکه، یک حماسه تاریخی که جنگ گنپی را روایت می‌کند، او تحت فرمان میناموتو نو یوشیناکا، یکی از فرماندهان برجسته خاندان میناموتو، جنگیده و فرماندهی گروهی متشکل از هزار جنگجو را بر عهده داشته است. زیبایی او به اندازه توانایی‌های وحشتناک جنگی‌اش مشهور بود و او را به چهره‌ای منحصربه‌فرد و مورد احترام تبدیل کرده بود.
دلاوری در میدان نبرد
مشهورترین عمل شجاعانه توموئه در نبرد سرنوشت‌ساز آوازو در سال 1184 رخ داد. زمانی که اربابش میناموتو نو یوشیناکا با شکست مواجه شد، او شجاعانه برای محافظت از او جنگید. یکی از افسانه‌ها روایت می‌کند که او یک جنگجوی قدرتمند دشمن را با قطع کردن سرش شکست داد، کاری که شهرت او را به‌عنوان جنگجویی بی‌رحم و قدرتمند تثبیت کرد.
راز و میراث
جزئیات زندگی و سرنوشت توموئه گوزن همچنان در هاله‌ای از ابهام است که بر رازآمیز بودنش می‌افزاید. برخی روایت‌ها می‌گویند او در نبرد کشته شد، در حالی که دیگران ادعا می‌کنند او زنده مانده، شاید راهبه شده یا با یک جنگجوی رقیب ازدواج کرده باشد. با وجود این عدم قطعیت‌ها، میراث او به‌عنوان نمادی از قدرت، وفاداری و مقاومت پابرجاست.
اهمیت فرهنگی
داستان توموئه گوزن الهام‌بخش آثار بی‌شماری در هنر، ادبیات و رسانه‌های مدرن، از نمایش‌های نوح گرفته تا رمان‌ها و فیلم‌های معاصر بوده است. او نماینده زنانی استثنایی است که نقش‌های سنتی جنسیتی را به چالش کشیده و توانایی خود را برابر با مردان در مهارت و شجاعت ثابت کردند.
افسانه توموئه گوزن یادآور تنوع و پیچیدگی فرهنگ سامورایی است و قرن‌ها بعد همچنان الهام‌بخش تحسین و شگفتی است.

زندگی در زمان توموئه گوزن
واژه «سامورایی» به معنای «در حالت آماده‌باش بودن» است و در ابتدا برای توصیف طبقه‌ای نجیب از جنگجویان اشرافی به کار می‌رفت.
افسانه‌ها می‌گویند توموئه گوزن به همان اندازه که بی‌رحم و بی‌باک بود، زیبا و وفادار نیز بوده است.
سامورایی‌ها اولین بار در قرن هشتم ظهور کردند، اما تا قرن یازدهم قدرت واقعی پیدا نکردند. آن‌ها به‌عنوان جنگجویان وفادار برای اربابان فئودالی که «دایمیو» نامیده می‌شدند، خدمت می‌کردند؛ اربابانی که دائماً درگیر کشمکش‌های قدرت بودند. پس از حدود سال 1600، سامورایی‌ها به طبقه اجتماعی مستقلی تبدیل شدند و امتیازاتی مانند حمل دو شمشیر به دست آوردند.
جایگاه زنان در دوران سامورایی
بیشتر سامورایی‌ها مرد بودند. همان‌طور که در جهان غرب در آن زمان مرسوم بود، از زنان در ژاپن باستان انتظار می‌رفت که ازدواج کنند، فرزند بیاورند و از خانه و خانواده مراقبت کنند، در حالی که مردان به جنگ می‌رفتند. اما زنانِ همسر سامورایی‌ها از این قاعده مستثنی بودند.
این زنان باید تحصیلات بالایی می‌داشتند، توانایی دفاع از خانه و خانواده خود را دارا بودند و حتی برخی از آن‌ها شمشیرهای کوچکی را در لباس‌های خود پنهان می‌کردند.
زنان جنگجو
حتی در قرون دوازدهم تا نوزدهم، زنانی بودند که به‌عنوان جنگجویانی مستقل شناخته شدند و جایگاه خود را به‌عنوان مبارزان واقعی تثبیت کردند.
زنان جنگجو پیش از ظهور سامورایی‌ها
حتی پیش از به قدرت رسیدن سامورایی‌ها، زنانی در ژاپن وجود داشتند که آموزش می‌دیدند تا از خانه‌ها و خانواده‌های خود در برابر نیروهای مهاجم محافظت کنند. این زنان «اونّا-بوگیشا» نامیده می‌شدند که به معنای واقعی کلمه «زن جنگجو» است.
سلاح‌های اونّا-بوگیشا
اونّا-بوگیشاها می‌توانستند از سلاح‌هایی مانند کایکن، خنجری کوتاه که فقط توسط سامورایی‌ها حمل می‌شد، و ناگیناتا، شمشیری با تیغه‌ای بلند و خمیده استفاده کنند. ناگیناتا نه‌تنها سلاح اصلی انتخابی این زنان بود، بلکه به‌عنوان نمادی شناخته می‌شد که نشان می‌داد آن‌ها به طبقه جنگجو تعلق دارند. دختران سامورایی نیز هنگام ازدواج، یک ناگیناتا به‌عنوان بخشی از جهیزیه خود به خانه همسرشان می‌بردند.
توموئه گوزن یکی از این جنگجویان برجسته بود.

افسانه توموئه گوزن
اگرچه توموئه گوزن یکی از مشهورترین جنگجویان زن ژاپن است، اما بسیاری از داستان‌های او بیشتر بر پایه افسانه است تا حقایق مستند.
نام توموئه گوزن
ممکن است نام واقعی او «توموئه گوزن» نبوده باشد، زیرا در آن زمان اشاره به زنان با نام‌های واقعی‌شان بی‌ادبانه تلقی می‌شد. «توموئه» به الگوی موجود روی سرشانه‌های زره او اشاره دارد و «گوزن» عنوانی عمومی در ژاپن باستان بود که به زنان محترم اعطا می‌شد.
منبع اصلی داستان توموئه
یکی از منابع اصلی اطلاعات درباره داستان توموئه، هیکه مونogatari است. این اثر مجموعه‌ای از بالادها، داستان‌ها و متون پراکنده است که در حدود سال 1240 میلادی در یک حماسه تاریخی ترکیب شده است.
این کتاب داستان اغراق‌آمیز رقابت بین دو خاندان را روایت می‌کند: خاندان تایرا که به نام «هیکه» نیز شناخته می‌شود، و خاندان میناموتو. توموئه سامورایی یکی از فرماندهان خاندان میناموتو به نام میناموتو کیسو یوشیناکا بود.
نقش توموئه در خاندان میناموتو
مادر توموئه دایه یوشیناکا بود و توموئه از خواهرخواندگی به یکی از رهبران نظامی مورداعتماد او تبدیل شد. برخی منابع حتی او را به‌عنوان همسر یا صیغه یوشیناکا معرفی کرده‌اند. گفته می‌شود که او شخصاً فرماندهی بیش از 1,000 سرباز را بر عهده داشته است. 
توموئه: اونّا-موشا، نه اونّا-بوگیشا
توموئه به لحاظ فنی یک اونّا-بوگیشا نبود، بلکه یک اونّا-موشا بود؛ زنی که در میدان نبرد حضور فعال داشت، نه صرفاً در دفاع از خانه. او تنها زن جنگجو در میدان نبرد نبود؛ شواهد باستان‌شناسی نشان می‌دهد که درصد زنان در ارتش‌های ژاپنی بیشتر از آن چیزی بوده که قبلاً تصور می‌شد.
توصیف توموئه در هیکه مونogatari
«او موهای بلند مشکی و پوستی روشن داشت و چهره‌اش بسیار زیبا بود؛ علاوه بر این، او اسب‌سواری بی‌باک بود که نه سخت‌ترین اسب و نه خشن‌ترین زمین او را نگران نمی‌کرد. او چنان ماهرانه با شمشیر و کمان کار می‌کرد که با هزار جنگجو برابری داشت و شایسته بود که با خدا یا شیطان روبرو شود.»
سلاح‌های مورد علاقه توموئه
با اینکه نوع خاصی از ناگیناتا به نام او نام‌گذاری شده، گفته می‌شود که او برای نابودی بسیاری از دشمنانش ترجیح می‌داد از کاتانا استفاده کند؛ شمشیر بلند و مستقیمی که معمولاً مخصوص سامورایی‌های مرد بود.
لحظه اوج شجاعت توموئه
میناموتو کیسو یوشیناکا در طول جنگ گمپِی (1180 تا 1185) علیه خاندان تایرا چندین پیروزی بزرگ به دست آورد. اما متأسفانه موفقیت‌های او به همراه ضعف در مهارت‌های رهبری باعث شد که خانواده خودش علیه او قیام کنند. در سال 1184، ارتش یوشیناکا شکست سختی خورد و او در حین فرار از پایتخت، کیوتو، تنها با پنج یا شش جنگجو باقی ماند که یکی از آن‌ها توموئه بود.
مبارزه توموئه با ژنرال‌های دشمن
بر اساس یکی از روایت‌ها، توموئه در جریان این عقب‌نشینی با دو ژنرال معروف دشمن روبرو شد. او ژنرال اول، هاتاکِیاما، را چنان به شدت شکست داد که او تصمیم گرفت به جای آنکه شرم کشته شدن به دست یک زن را تحمل کند، فرار کند. ژنرال دوم، اُچیدا، نیز توسط توموئه کشته شد و او سرش را از بدن جدا کرد.
پیشنهاد یوشیناکا به توموئه
در روایتی دیگر، زمانی که یوشیناکا، توموئه، و سایر بازمانده‌ها برای نبرد در میدان آوازو علیه ارتش پسرعموی یوشیناکا آماده می‌شدند، یوشیناکا به توموئه گفت که به‌عنوان یک زن بهتر است عقب‌نشینی کند.
دلایل یوشیناکا برای این پیشنهاد نامشخص است؛ شاید او می‌خواست توموئه خودکشی آیینی کند، یا خبر مرگ او را به خانواده‌اش برساند، یا شاید احساس می‌کرد حضور یک زن در میدان نبرد شرم‌آور است.
تصمیم شجاعانه توموئه
با این حال، توموئه این پیشنهاد را رد کرد. بر اساس هیکه مونogatari، توموئه اعلام کرد که می‌خواهد یک «دشمن شایسته» دیگر را برای افتخار یوشیناکا نابود کند.
در ادامه داستان، هنگامی که گروهی از جنگجویان دشمن به آن‌ها نزدیک شدند، توموئه به سمت آن‌ها تاخت، رهبر گروه را گرفت و او را بر روی زین خود سر برید.

میراث فرهنگی توموئه
آنچه بعد از نبرد آوازو برای توموئه اتفاق افتاد، مانند بسیاری از جزئیات زندگی‌اش، موضوعی برای بحث است.
در یکی از نسخه‌ها، او در سن 28 سالگی از میدان نبرد فرار کرد و به یک راهبه بودایی تبدیل شد و در نهایت در سن 90 سالگی درگذشت. طبق نسخه‌ی گسترش‌یافته‌ی هیکه مونogatari، توموئه گوژن توسط وادا یوشیموری اسیر شد و مجبور به ازدواج با او یا تبدیل شدن به معشوقه‌اش شد.
در روایت دیگری، توموئه مأموریتی انتقامی را انجام داد و همه‌ی دشمنان یوشیناکا را کشت و سپس وارد دریا شد تا سر او را در دست گرفته و از بی‌حرمتی به آن جلوگیری کند.
سوالات متداول درباره آشنایی با توموئه گُوزِن یکی از خشن ترین زنان ژاپن
1. توموئه گُوزِن کی بود و چرا معروف است؟
توموئه گُوزِن یک جنگجوی زن در دوران فئودالی ژاپن بود که به خاطر شجاعت و مهارت‌های جنگی‌اش شهرت داشت. او در نبردهای مختلفی شرکت کرد و در تاریخ ژاپن به عنوان یکی از خشن‌ترین و برجسته‌ترین زنان شناخته می‌شود.
2. توموئه گُوزِن چگونه به میدان جنگ وارد شد؟
توموئه گُوزِن در ابتدا به عنوان یک فرمانده وفادار به میناتومو کیسو یوشیناگا در جنگ‌ها حضور یافت. او به عنوان یک مبارز زن در خط مقدم قرار می‌گرفت و در نبردهای مختلف علیه دشمنان میناتومو می‌جنگید.
3. مهم‌ترین ویژگی‌های شخصیتی توموئه گُوزِن چیست؟
توموئه گُوزِن به شجاعت، وفاداری و بی‌رحمی در میدان جنگ معروف بود. او نه تنها توانست مهارت‌های بالای جنگی مانند استفاده از کاتانا و ناگیناتا را نشان دهد، بلکه در شرایط سخت نیز استقامت نشان داد و به یکی از قهرمانان زنان تاریخ ژاپن تبدیل شد.
4. توموئه گُوزِن در چه نبردهایی شرکت کرد؟
توموئه گُوزِن در جنگ‌های معروفی مانند جنگ گنپی (Genpei War) در برابر طایفه تایرا و در حمایت از طایفه میناتومو شرکت داشت. در این نبردها، او از برجسته‌ترین جنگجویان زن ژاپن شناخته شد.
5. سرنوشت توموئه گُوزِن بعد از نبردهایش چه شد؟
سرنوشت توموئه گُوزِن پس از نبردهایش به طور دقیق مشخص نیست. برخی منابع می‌گویند که او پس از شکست میناتومو در جنگ، به عنوان یک راهبه بودایی زندگی کرد و برخی دیگر نیز می‌گویند که او انتقام مرگ یوشیناگا را گرفت و پس از کشتن دشمنان او، به دریا رفت و جان باخت.
سخن پایانی
توموئه گُوزِن یکی از شخصیت‌های برجسته تاریخ ژاپن است که داستان زندگی و شجاعت‌های او همچنان الهام‌بخش بسیاری از مردم در سراسر جهان می‌باشد. او با مهارت‌های بی‌نظیر جنگی و شجاعت در میدان نبرد، به نماد قدرت و اراده زنان تبدیل شده است. چه در نبردهای خونین و چه در بازگو کردن افسانه‌های او، نام توموئه گُوزِن همیشه در تاریخ ژاپن باقی خواهد ماند.
بخش فرهنگ و هنر بیتوته