بزرگنمايي:

پیام آذری - رئیس دفتر رئیس جمهور با بیان اینکه گام اول تحقق اهداف، داشتن برنامه است، گفت: تجربه نشان داده که صرف داشتن برنامه، بدون اتکا به اندیشه و تفکر پشتیبان راهگشا نیست. مفهوم واقعی برنامه این است که افراد مسئول اجرای آن با هم هم‌اندیشی کرده و درباره چیستی اهداف برنامه و راهکارهای تحقق آنها به یک نگاه، زبان و استنباط مشترک برسند.

به گزارش مرکز اطلاع رسانی و روابط عمومی وزارت آموزش و پرورش، محسن حاجی‌میرزایی، صبح امروز در نخستین روز «گردهمایی مشترک اعضای شورای معاونان و مدیران کل آموزش و پرورش استان‌ها» با محور «عدالت آموزشی در حوزه فضا، تجهیزات و کیفیت بخشی»، ضمن ابراز خرسندی از حضور در این نشست، گفت: به اقتضای مسئولیتم در جلسات متنوعی حضور دارم، اما همواره در جلسات مربوط به حوزه آموزش و پرورش با اشتیاق بسیار بیشتری شرکت می‌کنم.
رئیس دفتر رئیس جمهور با اشاره به اهمیت راهبردی نظام آموزش و پرورش در کشور، اظهار داشت: عمیقاً باور دارم، آنجایی که می‌تواند به مؤثرترین و بهترین شکل ممکن در مسیر حل مشکلات کشور و تضمین آینده‌ای روشن ایفای نقش کند، آموزش و پرورش است. این نشست فرصت مغتنمی است که بتوانم درباره باورها و تجربیات خود در این زمینه با شما سخن بگویم و امیدوارم این گفتگوها به استمرار تحولات در مسیر اهداف و ارزش‌هایی که دکتر پزشکیان دنبال می‌کند، منجر شود.
وی افزود: اگر نتوان آموزش و پرورش را اصلی‌ترین نهاد هدایت‌کننده روند توسعه کشور نامید، اما بی‌تردید یکی از مهم‌ترین ارکان پیشرفت، رشد و بالندگی جامعه است. کشور ما از ظرفیت‌های و منابع طبیعی و خدادادی گسترده‌ای برخوردار است؛ از منابع زیرزمینی تا طبیعت متنوع و نیروی انسانی جوان و تحصیل‌کرده، با این حال، در میان همه این سرمایه‌ها، آموزش و پرورش تنها ظرفیتی است که می‌توان به آن برای پیشرفت پایدار و واقعی کشور تکیه کرد.
حاجی میرزایی آموزش و پرورش را مهمترین فرصت و ظرفیت ساختن آینده و فرهنگ کشور و اصلی‌ترین عنصر تقویت و اعتلای تمدن عنوان کرد و افزود: در آموزش و پرورش است که افراد برای ایفای نقش‌های موثر و جدی تربیت می‌شوند. این یک ظرفیت بالقوه بزرگ است که البته امروز میزان بالفعل شدن آن محل تامل جدی و نقدهای موثر است.
رئیس دفتر رئیس جمهور با ذکر این مثال که ما تلاش زیادی داریم تا مثلا سهم مناسبی از منابع مشترک کشور با کشورهای همسایه برداشت کنیم، تصریح کرد: اما آیا نسبت به تربیت مهمترین سرمایه‌های آینده کشور که 12 سال از بهترین دوره عمرشان را با همراهی بی‌مثال خانواده‌ها در اختیار نظام آموزشی هستند، نیز به همین میزان دغدغه داریم! نظام آموزشی کشور سازمان یافته‌ترین، هدفمندترین و منظم‌ترین ساختار ارتباط رو در رو با بدنه اجتماع است که در آن گوش و چشم و ذهن کودکان کشور معطوف به آموزش‌های رسمی است.
حاجی میرزایی با اشاره به اینکه مسئولیت اصلی در این عرصه خطیر بر عهده شما مسئولان و مدیران آموزش و پرورش کشور است، گفت: همه تلاش خود را به کار بگیرید تا وقتی در پایان دوره خدمت خواستید مسئولیت را تحویل دهید، کارنامه موفقی در زمینه تحقق اهداف نظام آموزشی کشور داشته باشید.
رئیس دفتر رئیس جمهور با بیان اینکه در گام اول برای تحقق اهداف نیازمند برنامه هستیم، خاطرنشان کرد: در کشور برنامه‌های متعددی در عرصه‌های مختلف داریم، اما تجربه نشان داده که صرف داشتن برنامه، بدون اتکا به اندیشه و تفکر پشتیبان راهگشا نیست. مفهوم واقعی برنامه داشتن این است که افراد مسئول اجرای آن با هم هم‌اندیشی و هم‌فکری کرده و درباره چیستی اهداف برنامه و راهکارهای تحقق آنها به یک نگاه، زبان و استنباط مشترک برسند؛ یکی از رموز اصلی ناکامی ما در برنامه‌ریزی‌ها، فقدان اندیشه برنامه‌ریزی است.
حاجی میرزایی با تاکید بر اینکه برنامه باید پویا بوده و قابلیت انعطاف و تطبیق مستمر خود با تحولات و تغییرات مرتبط را داشته باشد، اظهار داشت: تغییرات مرتبط با برنامه و اهداف تعریف شده آن باید به طور مداوم، جمع‌آوری و با اهداف و راهکارها تطبیق داده شوند. با عرض تاسف باید گفت که آموزش و پرورش و البته کلیت ساختار اداره کشور ما از این جهت نتوانسته چندان موفق عمل کند.
وی افزود: همه صاحبان فرآیند برنامه‌ریزی باید با هم گفت‌وگو و هم‌اندیشی کنند، این روش که یک واحد در یک اداره برنامه بنویسد منسوخ شده و دیگر کسی نمی‌تواند برای دیگری برنامه بنویسد، بلکه همه صاحبان فرآیند باید در تنظیم اهداف و راهکارهای اجرای برنامه همکاری داشته باشند و به نگاه و زبان مشترک برسند.
رئیس دفتر رئیس جمهور با بیان اینکه چشم‌انداز آن چیزی نیست که در قالب یک کتاب منتشر شده باشد، بلکه برنامه‌ای است که اگر از هر کدام از مجریان درباره اهداف و راهکارهای اجرای آن سوال شد، فهم و استنباط مشترکی نسبت به آنها داشته باشد، تصریح کرد: یکی از ایرادات جدی برنامه‌های ما این بوده و هست که دقیقا نمی‌دانستیم کجا می‌خواهیم برویم و لذا اهداف برنامه‌ها محقق نشده‌اند، لذا داشتن تعریف روشن و دقیق از اهداف و راهکارهای اجرای آنها مهمترین کارکرد مدیران ارشد است؛ این موضوعی است که با امر و نهی و بخشنامه نیز قابل پیش بردن نیست و نیازمند گفتگوهای عمیق و جدی با تکیه بر صبوری و مدارا است.
حاجی میرزایی اشکال مهم دیگر را تعریف اهداف معطوف به وظیفه دانست و گفت: اهداف باید معطوف به ماموریت‌ها تعریف شوند؛ در تعریف اهداف باید ببینیم که یک ساختار و تشکیلات اساسا برای چه تاسیس شده است. به عنوان مثال آموزش و پرورش تاسیس شده تا انسان‌های بهتری برای ساختن آینده و رفع مشکلات تربیت کند و استخدام معلم و ساختن مدرسه و اقدامات مشابه در این مسیر، وظایفی هستند که انجام آنها به معنای تحقق اهداف و ماموریت‌های سازمان نیستند.
رئیس دفتر رئیس جمهور با بیان اینکه گزارش‌های وظیفه محور به عنوان ارزیابی میزان تحقق اهداف قابل قبول نیستند، خاطرنشان کرد: نکته مهم دیگر تعیین شاخص‌ها و سنجه‌هایی برای ارزیابی حرکت در مسیر تحقق اهداف است که آیا داریم مسیر صحیحی را طی می‌کنیم یا نه و چقدر از مسیر را طی کرده و چه مقدار از مسیر باقی مانده است؟ اگر این سنجه‌ها را نداشته باشیم، به یکبار می‌بینیم که هم منابع را صرف کرده‌ایم و هم زمان را از دست داده‌ایم، اما اهداف ما نیز محقق نشده‌اند.
حاجی میرزایی در ادامه با بیان اینکه اساسا مدیریت موفق با یکجا نشستن قابل جمع نیستند، اظهار داشت: مدیران آموزش و پرورش باید در مسیر اجرای طرح تحول و ارتقای کیفی نظام آموزشی وسط میدان حضور داشته باشند؛ 10 درصد از انرژی خود را به امور معمول و جاری اختصاص دهید و 90 درصد آن را معطوف به تلاش برای تحقق اهداف این طرح کنید.
رئیس دفتر رئیس جمهور در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه فهم دکتر پزشکیان از دانش مدیریت متفاوت از مدیریت مرسوم و رایج است، افزود: دکتر پزشکیان باور دارد که اگر روش‌های مدیریتی فعلی قادر به حل مشکلات بودند، تا کنون مشکلات حل شده بود، لذا معتقد است که کار کردن بر مبنای روش‌های مدیریتی فعلی و داشتن انتظار نتیجه متفاوت غلط است.
حاجی میرزایی تعریف دکتر پزشکیان از روش‌های صحیح مدیریتی را منطبق با نظام حکمرانی شایسته در دنیا توصیف و تصریح کرد: این روش مدیریتی بر مبنای توافق میان دولت، بخش خصوصی و جامعه مدنی تعریف شده است، به این معنا که هر سیاست و اقدامی به شرطی در جامعه به شکل موفق به پیش برده می‌شود که مورد تفاهم این سه بخش باشد، اگر نه شکست می‌خورد و چه بسیار قوانین و آیین‌نامه‌های متعددی که مورد تاکید دستگاه‌های مجری و نظارتی هم بوده، اما در عمل به دلیل عدم تطبیق با این مدل، محقق نشده‌اند.
وی با بیان اینکه دکتر پزشکیان معتقد است برای انجام هر کاری در عرصه اجتماع باید در سطوح مختلف جامعه به تفاهم رسیده و همه ظرفیت‌ها را به کار گرفت، گفت: یکی از خطاهای استراتژیک ما این بوده که به تدریج به مردم القا کردیم که شما نیاز نیست برای تحقق نیازها و مطالبات‌تان کاری کنید و دولت همه چیز را برای شما برآورده خواهد کرد. این تصور از اساس باطل، باعث شده که مردم از میدان خارج شوند، در حالی که در مسائل مختلف کشوری و اجتماعی، تا مردم به میدان نیایند، اهداف محقق نخواهد شد.
رئیس دفتر رئیس جمهور یکی از مهمترین مصادیق این مسئله را عملکرد امام راحل در باور داشتن به اهمیت مردم و نیروی آنها و میدان دادن همه مردم برشمرد و خاطرنشان کرد: دکتر پزشکیان از همین رو باور دارد که اگر ظرفیت‌های مردمی پای کار نیایند، هیچ کاری به سرانجام نمی‌رسد. از جمله در نهضت رفع کاستی‌های فضاهای آموزشی عرصه را برای نقش‌آفرینی موثر مردم فراهم کرده است؛ در این نهضت مهمتر از مدرسه‌سازی، مشارکتی است که با حضور مردم شکل می‌گیرد. هیچ شبکه دیگری در کشور چنین ظرفیت و امکانی برای جلب مشارکت همه مردم در مسیر رفع مشکلات ندارد.
حاجی میرزایی اضافه کرد: این شیوه عمل باعث می‌شود مردم مسئله ساخت مدرسه را مسئله خودشان ببینند و برای آن ایده‌پردازی کرده و خلاقیت به خرج دهند، در حالی که وقتی ما نقش‌آفرینی مردم را محدود کردیم، امکان خلاقیت را از آنها گرفتیم. باید به مردم میدان دهیم تا خلاقیت‌های آنها نیز شکوفا شود. رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز دقیقا بر همین مبنا در نامگذاری سال‌ها بر ضرورت جلب مشارکت مردم تاکید دارند. در دوره کرونا ما شاهد بودیم که به صرف باز شدن میدان، معلمانی که تا آن زمان آشنایی چندانی با فضای مجازی و مباحث رایانه‌ای نداشتند، وقتی وارد میدان آموزش در فضای مجازی شدند، خلاقیت‌هایی خلق شد که شگفتی آفرید.
وی با اشاره به اینکه اگر بتوانیم در ایده پردازی برای حل مشکلات نظام آموزشی همه معلمان را پای کار بیاوریم، لشکری 1 میلیون نفری برای حل مشکلات خواهیم داشت، اظهار داشت: یک لشکر 1 میلیون نفری در هر عرصه‌ای که وارد شود، معجزه خلق خواهد کرد.
رئیس دفتر رئیس جمهور همچنین با اشاره به اینکه ما هیچ ظرفیتی بزرگ‌تر از آموزش و پرورش برای رسیدگی و مدیریت آسیب‌های اجتماعی نداریم، افزود: اگر از ظرفیت آموزش و پرورش به درستی استفاده کنیم، می‌توانیم بر بسیاری از مشکلات غلبه کنیم.
حاجی میرزایی در تعریف جلب مشارکت عمومی گفت: مشارکت به این معنا نیست که همه افراد حاضر در روند اجرای یک برنامه هر چه شما گفتید را شنیده باشند، بلکه به این معنا است که همه آنها هر چه که به ذهن‌شان می‌رسید گفته باشند و به این احساس رسیده باشند که در این روند کاملا و به شکل واقعی سهیم و شریک هستند.
پیش از سخنان رئیس دفتر رئیس جمهور، وزیر آموزش و پرورش نیز در سخنانی با بیان اینکه این مایه خرسندی است که بعد از 45 سال رئیس جمهوری داریم که اولویت اصلی و اساسی او ارتقای کیفی نظام آموزشی است، اظهار داشت: دکتر پزشکیان از ابتدای آغاز به کار دولت چهاردهم تا کنون حداقل 26 جلسه مختص بحث رفع کاستی‌ها و ارتقای کیفی نظام آموزشی برگزار کرده و در جلسات متعدد دیگر نیز به این موضوع پرداخته است.