بزرگنمايي:

پیام آذری - مهر / برخی دانشجویان و دانش‌آموزان به منظور حفظ تمرکز در شب امتحان در حالی اقدام به مصرف برخی داروها نظیر ریتالین یا مواد مخدر و روانگردان می‌کنند که احتمال دارد به زندگی آن‌ها پایان دهد.
روزنامه «وطن امروز» نگاهی به تبعات خطرناک و مرگبار مصرف داروهای موسوم به داروی شب امتحان انداخت و نوشت: برخی دانشجویان و دانش‌آموزان به منظور حفظ تمرکز در شب امتحان در حالی اقدام به مصرف برخی داروها نظیر ریتالین یا مواد مخدر و روانگردان می‌کنند که نمی‌دانند چنین عملی نه‌تنها مغز آنها را دچار آسیب شدید می‌کند، بلکه احتمال دارد به زندگی آنها نیز پایان دهد. بعضی دانش‌آموزان و دانشجویان شایعاتی درباره برخی داروهای محرک شنیده‌اند مبنی بر اینکه می‌تواند به آنها در تمرکز حواس و عملکرد بهتر ذهن کمک کند، به شکلی که به این داروها «قرص‌های شب امتحان» نیز گفته می‌شود. برخی جوانان و نوجوانان دچار این اشتباه هستند که چون این داروها به دستور پزشک تجویز می‌شوند، پس عوارضی ندارند در حالی که مصرف خودسرانه این داروها عواقبی جدی برای فرد مصرف‌کننده دارد و فقط در صورت تجویز پزشک باید مصرف شوند.
پیامدهای مصرف محرک‌ها؛ دیوانگی، ترس و جنون
به گفته کارشناسان بهداشت، محرک‌ها تعداد پیام‌رسان‌های عصبی آلی طبیعی مغز را افزایش می‌دهند که به آنها «نوراپی نفرین» و «دوپامین» در مغز می‌گویند. با افزایش تعداد این پیامرسان‌های عصبی به ترتیب فشار خون و ضربان قلب، گلوکز خون و سپس تنفس فرد بالا می‌رود و همچنین انقباض رگ‌های خونی را به همراه دارد که این اتفاق می‌تواند به تپش سریع یا نامنظم قلب، دیوانگی، ترس، جنون، پارانویا و نارسایی قلبی منجر شود. همچنین این داروها دارای پتانسیلی هستند که ممکن است نارسایی قلبی - عروقی (حمله قلبی) یا تشنج‌های مرگباری را به وجود آورند. محرک‌ها می‌توانند اعتیادآور باشند؛ به عبارتی فرد مصرف‌کننده پس از مدتی مصرف، مجبور به مصرف مجدد خواهد شد. در این میان داروی معروف به داروی «شب امتحان» یا داروی محرک متیل‌فنیدات یا همان «ریتالین» که در دسته محرک‌ها قرار دارد، دارویی است که طی چند سال گذشته متخصصان نسبت به مصرف خودسرانه آن هشدار داده‌اند.
هشدار پزشکی قانونی به مصرف‌کنندگان ریتالین
رئیس کنترل کیفی امور آزمایشگاهی سازمان پزشکی قانونی کشور با هشدار درباره مصرف داروی ریتالین توسط دانشجویان و دانش‌آموزان گفت: متأسفانه برخی دانش‌آموزان و دانشجویان برای حفظ تمرکز در شب امتحان داروی ریتالین را از بازار غیررسمی تهیه و مصرف می‌کنند، در حالی که از عوارض خطرناک آن مطلع نیستند. مریم اخگری افزود: داروی ریتالین تنها با نسخه پزشک برای افراد بیش‌فعال و در موارد کاهش تمرکز تجویز می‌شود، در حالی که متأسفانه برخی دانشجویان یا دانش‌آموزان این دارو را از بازارغیررسمی تهیه و برای حفظ تمرکز در شب امتحان استفاده می‌کنند، بی‌خبر از آنکه این دارو در مغز آنان ایجاد عارضه برگشت‌ناپذیر می‌کند و موجب اختلال در یادآوری خاطرات و حافظه می‌شود.
عضو هیأت علمی سازمان پزشکی قانونی کشور همچنین گفت: یکی از آلودگی‌های موجود در مواد مخدر و محرک، سرب است که تولیدکنندگان برای سنگین شدن مواد و دستیابی به سود بیشتر این فلز سنگین را به ترکیبات خود اضافه کرده و آلودگی با سم فلزی سرب را برای مصرف‌کنندگان رقم می‌زنند. اخگری با بیان اینکه آزمایشگاه‌های سازمان پزشکی قانونی کشور برای نخستین‌بار ماده مخدر کرک را در ایران آزمایش و ترکیبات آن را مشخص کردند، گفت: این ماده دارای ترکیبات هروئین، مواد خواب‌آور، سم استریکنین و سرب است که همگی از مواد خطرناک و ایجادکننده عارضه در بدن افراد هستند. وی با اشاره به بررسی ماده مخدر کرک در آزمایشگاه پزشکی قانونی اظهار کرد: در آزمایش‌های انجام شده مشخص شد این ماده حاوی هروئین، داروهای آرامبخش- خواب‌آور و آلودگی‌های میکروبی فراوان و میکروارگانیسم‌های موجود در خاک است و از آنجا که در بیشتر موارد به صورت تزریقی استفاده می‌شود، منجر به ایجاد آبسه‌های پوستی و بافتی و انتشار عفونت در کل بدن فرد مصرف‌کننده می‌شود. عضو هیأت علمی سازمان پزشکی قانونی تصریح کرد: گزارشاتی مبنی بر جدا شدن عضوی از بدن فرد مصرف‌کننده مواد اعتیادآور آلوده مانند کرک بعد از فوت او و هنگام شست و شوی پیکر منتشر می‌شود که به دلیل ایجاد عفونت و نکروز بافتی حادث می‌شود.
خواب ابدی
وی با هشدار درباره مصرف همزمان برخی مواد مخدر و محرک توسط جوانان، به نمونه‌هایی از پرونده‌های ارجاعی به سازمان اشاره کرد و گفت: در پرونده‌ای مربوط به یک فوتی ارجاعی به تالار تشریح، عنوان شده بود این فرد شب پیش از آن در یک میهمانی شرکت کرده و بعد از بازگشت به خانه به خواب رفته بود و فردای آن روز خانواده با پیکر بی‌جان او مواجه شده بودند. به گفته اخگری، در نتیجه آزمایش‌های سم‌شناسی این فرد فوت شده، ترکیبات مواد محرک و مواد مخدر مثل متابولیت هروئین و تریاک، شیشه و الکل اتیلیک به صورت توأمان یافت شد. وی ادامه داد: در پرونده‌ای دیگر یک مرد جوان حدوداً 40 ساله بدون هیچ سابقه قلبی دچار ایست قلبی شده و فوت کرده بود. آزمایش‌های سم‌شناسی او نشان داد این فرد الکل اتیلیک با ترکیبات محرک مصرف کرده بود و همین موضوع باعث ایست قلبی و مرگ فرد شده بود.
عضو هیأت علمی سازمان پزشکی قانونی با اشاره به اینکه مصرف ماده محرک شیشه موجب آزادسازی میانجی‌های شیمیایی در سیستم اعصاب مرکزی شده و باعث افزایش فشار خون و پارگی عروق می‌شود، گفت: متأسفانه در پرونده‌ای پیکر جوان 30 ساله به تالار تشریح پزشکی قانونی ارجاع شد، در حالی که بدون هیچ سابقه‌ای دچار سکته مغزی شده بود. بررسی‌های آزمایشگاهی وجود ترکیبات از خانواده شیشه را در نمونه‌های اخذ شده از این فرد تأیید کرد. وی حالات توهمی خطرناک را یکی از عوارض رایج مصرف شیشه عنوان کرد و گفت: در پرونده‌ای فردی به واحد روانپزشکی سازمان ارجاع شد که همسر خود را به قتل رسانده بود. او مصرف‌کننده شیشه بود و پس از ورود به خانه در توهمات خود فردی را در خانه مشاهده می‌کرد. در خیال خود ابتدا آن فرد را با ابزاری تیز به قتل رسانده و بعد از آن متأسفانه دست به قتل همسرش زده بود. به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان پزشکی قانونی کشور، وی ادامه داد: همچین عارضه بی‌اشتهایی موجب شده برخی افراد سودجود از ترکیبات شیشه به عنوان داروی لاغری استفاده کرده و آن را در اختیار متقاضیان قرار دهند، بنابراین باید نسبت به کاهش وزن غیرطبیعی در صورت مصرف دارو حساس بود و اساساً در انتخاب و مصرف داروها، ضمن رجوع به افراد صاحب صلاحیت در امر درمان، از داروهای استاندارد و دارای تاییدیه وزارت بهداشت استفاده کرد.
‌