پیام آذری - شاید فکر کنیم آشنایی با خصوصیات نسل زد اصلا چقدر دارای اهمیت است و چرا باید این نسل را بشناسیم. این روزها که از انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری روزهاست که می‌گذرد، توجه به مطالبات و خواسته‌های نسل زد و نیز دریچه‌ای که آنها از آن به جهان می‌نگرند مورد توجه برخی کارشناسان و نیز کاندیداها و مشاورانشان قرار گرفته بود و تا جایی که یکی از کاندیداها فیلم انتخاباتی خود را نسل زد نامگذاری کرد و همچنین این روزها در تازه‌ترین نظرسنجی‌ها در ایالات متحد آمریکا کاملا هریس در میان رأی‌دهندگان جوان یا همان نسل زد نسبت به ترامپ برتری چشمگیری دارد.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
نسل زد دقیقا یعنی چه؟ عبارت "نسل زد" چندی است به جمع تعابیر رایج و پرکاربرد اضافه شده است. این عبارت خصوصا در شبکه‌های اجتماعی زیاد دیده و شنیده می‌شود و گروهی از جوانان را در برمی‌گیرد که دارای خصوصیات مشترکی هستند. زمانی که صحبت از نسل به میان می‌آید، اولین چیزی که به ذهن خطور می‌کند افرادی با مشخصات سنی واحد هستند که نسل خاصی را تشکیل داده‌اند. در واقع می‌توان به آنها لقب هم‌نسل داد و ما نیز خیلی وقت‌ها از عبارت هم‌نسل برای بیان خاطرات و تجربه‌های مشترک استفاده می‌کنیم. ممکن است حتی صفت‌های مختلفی برای نسل خود در نظر بگیریم، مثلا ترکیب «نسل سوخته» که بسیار رایج است و افراد متولد دهه‌های مختلف گاهی از آن برای توصیف خود و هم نسلانشان استفاده می‌کنند.

جمع بندی شاخص ها مهمترین و کلیدی‌ترین ویژگی‌های نسل زد را می‌شود در 30 مورد بررسی کرد؛ 1-بومیان دیجیتال: فناوری بخشی از (و بلکه همه) زندگی آن‌هاست. زندگی بدون آن برایشان قابل‌تصور نیست؛ 2-کم‌توان در توجه: در قیاس با نسل‌های پیشین، دامنه توجه کوتاه‌تری دارد؛ 3- عاشق بازی‌های انلای: از اصلی‌ترین مشغولیت‌های آنان، بازی‌های مجازی است؛ آن‌هم به شکل حرفه‌ای؛ 4-اهل زیستن در حال: زندگی را در لحظات آن زیست می‌کنند؛ 5-پردازشگر سریع: توانایی‌های بالایی در پردازش سریع اطلاعات دارند؛ 6-به‌شدت انعطاف‌پذیر: با تغییرات لحظه‌ای دنیای اطراف خودشان انعطاف زیادی دارند؛ 7-به‌روز بودن: کمتر از وقایع دنیای خودشان عقب می‌مانند؛ 8-عاشق دیده و شنیده‌شدن: خواسته اصلی آن‌ها از جهان پیرامونشان این است که دیده و شنیده شوند؛ 9-مطالبه‌گر جدی آزادی: هر مانعی را که بر سر راه آزادی خود ببینند، به سرعت کنار می‌زنند؛ 10-به شدت کنجکاو: نسبت به کلیه‌ی ابعاد زندگی کنجکاو هستند. بنابراین، به‌طور دائم خود را در حال جست‌وجوگری می‌بینند؛ 11- خودمحور: خیلی کمتر از نسل‌های ماقبل خودش درگیر راضی نگه‌داشتن دیگران از خودشان می‌شوند و اولویت اول را به نیازهای خودشان می‌دهند؛ 12- خیال‌پرداز حرفه‌ای: خیال‌پردازی بسیار قوی‌ای دارند؛ 13- ماهر در ارتباط‌گیری: به علت دسترسی بالایی که به اطلاعات دارند، کمتر احساس شرم و خجالت می‌کنند و با دنیای بیرون از خودشان هم راحت ارتباط می‌گیرند؛ 14-عاشق زندگی به شکل فست فود و کپسولی: زندگی را در تمام ابعاد آن به‌صورت فشرده و غذای فست فودی یعنی سریع می‌خواهند. 15-سلطه‌ناپذیر: تقریباً سلطه‌ناپذیرند. بنابراین، مطمئناً روش‌های کهنه ارتباطی برای ارتباط با آن‌ها مؤثر نیست؛ 16- پذیرا و بخشنده: با خطاها مشکلی ندارند و توان پذیرش و بخشندگی بالایی دارند؛ 17-حساس به حریم خصوصی خودشان: داشتن حریم شخصی برای آن‌ها بسیار اهمیت دارد؛ 18- برخط و در دسترس: تلفن همراهشان را نزدیک‌ترین و سهل‌الوصول‌ترین وسیله برای ارتباط با نزدیکان خود می‌بینند؛ 19- ساختارشکن: محدودیتی برای خود نمی‌بینند و ظاهراً رتبه‌بندی‌هایی که در ذهن والدینشان برای امور وجود دارد، برای آن‌ها موضوعیت ندارد؛ 20-به‌شدت واقع‌بین: به واقعیت و واقع‌بینی علاقه خاصی دارند؛ 21- عمل‌گرا: به دنبال مفاهیم کاربردی هستند؛ 22- دارای زیست دوگانه: برای آن‌ها تفاوت چندانی میان تجربه‌های دنیای حضوری با دنیای برخط وجود ندارد و تفکیک دنیای مجازی با دنیای واقعی برایشان چندان راحت نیست؛ 23- علاقه‌مند به چالش: مطالب را زمانی بهتر می‌آموزند که در شرایطی چالشی به آن‌ها ارائه شود و برای یادگیری آن مجبور به تعامل و بحث شوند؛ 24-قاعده‌ناپذیر و الگوستیز: قاعده‌ناپذیری و الگوستیزی شاخصه‌های ویژه این نسل هستند؛ 25- شخصی‌ساز آموزش: این نسل آموخته‌اند، آنچه را نمی‌دانند، با مراجعه به اینترنت و به‌صورت شخصی به دست آورند؛ 26- یادگیرنده اجتماعی: از این نسل می‌توان به‌عنوان نسل اشتراک‌گذاری محتوا نام برد؛ نسلی که با اشتراک‌گذاری دانش و اطلاعات با دیگران مشارکت می‌کنند و یادگیری برخط و نابرخط از دیگران برایش اهمیت دارد؛ 27-گروه‌محور و عاشق کار تیمی: در عین ساختن دنیای فردی‌شان، تمایل دارند در گروه‌ باشند و نقش‌آفرینی کنند و یاد بگیرند؛ 28- همراهِ معلم و استاد: بر خلاف تصور، علاقه دارند معلمانشان به‌عنوان تسهیلگر و راهنما همیشه در دسترسشان باشند؛ 29-مقاوم بسیار سر سخت در برابر نصیحت: منطق صفر و یک دارند و فاز خارج از منطق غالب خود را نمی‌پذیرن؛. 30-بیزار از تحت کنترل‌ بودن: از کنترل‌کردن آن‌ها اجتناب کنید. برای زومرها، تحت سلطه‌بودن یا نبودن یک مسئله از پیش تعیین‌شده است. برخی به درستی راه ارتباط با نسل زد را پیداکرده‌اند و می‌دانند گفت و گو با این نسل در شبکه‌های اجتماعی می‌تواند ثمربخش باشد. گفت و گو در شبکه‌های اجتماعی این خاصیت را دارد که از حالت تک گویی خارج شده و دیالوگ بین دو طرف برقرار می‌شود. فرقی نمی‌کند شما سیاستمدار یا مدیر در بخش‌های مختلف باشید، در هرحال در این فضا دیگران می‌توانند به صورت مستقیم با شما گفت و گو کنند. این شیوه بسیار مورد پسند "نسل زد" است؛ نسلی که چندان علاقه‌ای به این که تنها شنونده باشد ندارد. نسل زد ایرانی نیز که با هم نسلان خود در سراسر دنیا به واسطه‌ی دنیای وب دارای اشتراک و نزدیکی است، امروز به‌طور شفاف و روشن درباره‌ی مطالبات خود حرف می‌زند و به دنبال یافتن راه حلی عملی برای رسیدن به آنهاست. بدون شک تعامل با این نسل می‌تواند آینده‌ی بهتری را با ورود زودهنگام آنها به عرصه‌های مختلف رقم بزند. *مدرس دانشگاه و پژوهشگر حقوق بین‌الملل کودکان