بزرگنمايي:

پیام آذری - ایرنا / مدیرعامل شرکت آب منطقه ای آذربایجان شرقی گفت: کسری تجمعی آبخوان های استان در آخر آبان ماه سالجاری به یک میلیارد و 466 میلیون و 530 هزار مترمکعب رسید.
یوسف غفارزاده، مدیرعامل شرکت آب منطقه ای آذربایجان شرقی با بیان اینکه سه حوضه آبریز اصلی و 25 آبخوان در استان وجود دارد، افزود: این میزان کسری در مقایسه با مدت مشابه سال قبل 23 میلیون و 710 هزار مترمکعب کمتر شده است.
وی ادامه داد: از مجموع آبخوان های استان، 20 آبخوان در حوضه دریاچه ارومیه، سه آبخوان در حوضه رود ارس و 2 آبخوان در حوضه آبریز سفیدرود بزرگ واقع شده اند و کار اندازه گیری میزان آب موجود در این آبخوان ها در سال های 1361 تا 1389 شروع شده است.
وی اضافه کرد: مساحت این آبخوان ها بیش از سه هزار و 800 کیلومتر مربع است و در تمامی آنها، تراز حجم آب معادل نسبت به سال آغاز اندازه گیری منفی بوده است.
غفارزاده با بیان اینکه تراز آبی 24 آبخوان در سال آبی گذشته(پایان مهر 1403) منفی بوده است، گفت: بیشترین کاهش در تراز آب مربوط به آبخوان تسوج در حوضه دریاچه ارومیه با منفی 56 سانتیمتر بوده و 39 میلیون و 400 مترمکعب کاهش یافته و تنها تراز آبی آبخوان شیرامین در این مدت مثبت یک سانتیمتر بوده است.
وی به تغییرات تراز و حجم ذخیره آب زیرزمینی در آبان ماه گذشته اشاره کرد و گفت: تراز آب در 14 آبخوان مثبت بوده و بیشترین افزایش در آبخوان مراغه - بناب با 42 سانتیمتر ثبت شده است در حالیکه این تراز در 11 آبخوان استان در این ماه منفی بوده و آبخوان تسوج 15 سانتیمتر افت داشته است.
غفارزاده حجم آب اضافه شده به آبخوان های 25 گانه استان در آبان ماه گذشته را 2 میلیون و 430 هزار مترمکعب اعلام کرد و افزود: بیشترین حجم آب اضافه شده نیز مربوط به آبخوان مراغه - نباب با 2 میلیون و 390 هزار مترمکعب بوده و بیشترین کاهش آب نیز در آبخوان تسوج با 970 هزار مترمکعب ثبت شده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان با بیان اینکه در آبان ماه گذشته و در مقایسه با مدت مشابه سال 1402، حجم آب معادل در آبخوان های استان 23 میلیون و 710 هزار مترمکعب کمتر شده است گفت: ّآبخوان مرند با 18.5 میلیون مترمکعب بیشترین کاهش در حجم آب معادل را در این ماه داشته و بیشترین افزایش نیز مربوط به آبخوان سراب با 9 میلیون مترمکعب اتفاق افتاده است.
غفارزاده بیان کرد: بیشترین کاهش تراز و حجم آب در آبخوان های استان از ابتدای اندازه گیری نیز در آبخوان مرند روی داده و در این آبخوان تراز آب در چهار دهه گذشته 2 هزار و 131 سانتیمتر پایین تر رفته و حجم آب نیز 643 میلیون و 680 هزار مترمکعب کمتر شده است که بیشترین تاثیر را در کسری تجمعی استان داشته است.
وی ادامه داد: حجم و تراز آب در تمامی آبخوان در 40 سال گذشته منفی بوده و تنها آبخوان شیرامین با 18 کیلومتر مربع وسعت مثبت بوده و 11 سانتیمتر بالاتر آمده و 70 هزار مترمکعب به حجم آب این آبخوان افزوده شده است.
ضرورت کاهش 40درصدی برداشت آب برای تعادل بخشی به منابع آبی
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان شرقی همچنین بر ضرورت تعادل بخشی منابع آبی استان تاکید کرد و گفت: برای تعادل بخشی به منابع آبی، چاره‌ای جز کاهش برداشت 40 درصدی از این منابع در 2 دهه آینده نداریم.
غفارزاده اظهار کرد: در حال حاضر میزان برداشت از منابع آبی استان برای بخش کشاورزی 2 میلیارد متر مکعب است که این رقم باید در مدت زمان تعریف شده حداقل به یک میلیارد و 200 میلیون متر مکعب کاهش یابد.
وی ادامه داد: سطح آب‌های زیرزمینی و آب رودخانه‌ها روز به روز کمتر می‌شود و در صورت ادامه روند فعلی پس از مدتی شاهد خالی شدن و خشک شدن سفره‌های آب زیرزمینی در استان خواهیم بود.
غفارزاده با بیان اینکه 85 درصد از منابع آبی استان در بخش کشاورزی، 10 درصد در بخش شرب و پنج درصد در بخش صنعت مصرف می‌شود، گفت: برای کنترل این روند در سال 1400 برنامه‌ای برای استان تحت عنوان سازگاری با کم آبی نوشته شد که همه دستگاه‌ها از جمله جهاد کشاورزی و دانشگاه‌ها در آن همکاری داشتند.
وی ادامه داد: رعایت اصلاح الگوی کشت، تغییر روش‌های آبیاری و جایگزین کردن محصولات کم آببر و روی آوردن کشاورزان به کشت و تولید محصولاتی که آب کمتری مصرف می کنند در این برنامه تاکید شده است.
حجم آب‌های زیرزمینی آذربایجان شرقی در 43 سال گذشته و درپی برداشت‌های غیرمجاز و همچنین حفر چاه های مجاز و غیرمجاز برای تامین آب شرب و کشاورزی، حدود 1.5 میلیارد مترمکعب کاهش یافته است که جبران آن نیازمند اعمال محدودیت‌ها و جلوگیری از برداشت های غیرمجاز و کنترل برداشت‌های مجاز از آب‌های زیرزمینی است.
در حال حاضر مجموع آب های تجدیدپذیر استان، سه میلیارد و 19 میلیون متر مکعب است که 62 درصد آن به میزان یک میلیارد و 885 میلیون متر مکعب مربوط به بخش آب‌های سطحی و 38 درصد به میزان یک میلیارد و 134 میلیون متر مکعب مربوط به بخش آب‌های زیرزمینی است که 45 درصد از منابع آب تجدیدپذیر استان مربوط به حوضه دریاچه ارومیه، 32 درصد حوضه سفیدرود بزرگ و 23 درصد حوضه ارس است.
کاهش بیش از 50 درصدی سطح آب های زیرزمینی استان، زنگ خطری برای منابع آبی استان است که اگر جدی گرفته نشود در آینده ای نه چندان دور؛ آذربایجان شرقی با بحران ها و تنش های آبی بی سابقه مواجه می شود و حتی انتقال آب از رودخانه های مرزی و استان های همجوار نیز نمی تواند این بحران ها و خطرات را خفیف تر کند.