منطقه فسیلی مراغه چرا بهشت دیرینهشناسان جهان خوانده میشود؟
اجتماعي
بزرگنمايي:
پیام آذری - به گزارش ایرنا گونهزایی جانوران فسیلی در میوسن فوقانی و تراکم بالای قطعات فسیلی در واحد حجم لنزهای فسیلی نیز از دیگر مواردی است که به اهمیت این منطقه میافزاید.
همچنین لنزهای فسیلهای مهرهدار در مساحت حدود 40 هزار هکتار در مراغه پراکنش دارد و تنوع خانوادههای جانوری موجود در لنزهای حفاری شده بیانگر ظرفیت بالای فسیلهای مهرهدار این منطقه است.
دیرینهشناسان علاوه بر این ویژگیهای منحصربفرد، معتقدند که در این منطقه دسترسی به نسبت آسانی به لنزهای فسیلهای مهرهدار و حفظشدگی مناسب قطعات فسیلی وجود دارد و بر همین اساس از آن به عنوان بهشت دیرینهشناسان جهان یاد میشود.
«غلامرضا زارع» از دیرینهشناسان آشنا با منطقه فسیلی مراغه معتقد است که این سازند از نظر ذخیرهگاه دیرینهشناسی و مطالعه جغرافیای دیرینه صفحه اوراسیا دارای اهمیت ویژه است و چه بسا با کاوش و استخراج نمونههای جدید فسیلی، میتوان به رکوردهای جهانی دست یافت.
وی تاریخچه مطالعات دیرینهشناسان جهان روی فسیلهای سازند مراغه را هم توصیف، و بیان کرد: یک بازرگان روسی در سال 1840 فسیلهای جمعآوری شده از منطقه «مردق» و «کرجآباد» مراغه را خریداری کرد و با انتقال آنها به دانشگاه «تورتوستات» در کشور استونی، زمینه را برای مطالعه روی آنها طی سال 1858 از سوی پژوهشگری با عنوان «آبیش» فراهم کرد و وی برای اولینبار آنها را به پستانداران نسبت داد.
به گفته «زارع» مطالعات بیشتر روی آن مجموعه توسط «برانت» در سال 1870 میلادی و «گرینونیک» در سال 1881 میلادی انجام یافت و آنان فسیلهایی از هیپاریون، کرگدن، ماستودونت، زرافه و گوزن را معرفی و «فون» مراغه را با «پیکرمی» یونان مشابه خواند.
«پوهلیگ» اتریشی هم فسیلهای مراغه را به پستانداران نسبت داد یک «پالئونتولوژیست» یا پژوهشگر دیرینه اتریشی به نام «پوهلیگ» در سال 1884 میلادی با یک گروه در نزدیکی تبریز و با همکاری زمینشناسان ایرانی فعالیت داشت و منطقه فسیلی مراغه را مشاهده و رسوبات آن را مطالعه کرد؛ مطالعهای که تعلق داشتن فسیلهای مراغه به پستانداران را تایید کرد.
تا جایی که در گزارش «پوهلیگ» نوشته شد: «استخوانهای فسیل اکتشاف شده که در مارنهای قرمز در 6 نقطه و در فاصله 30 مایلی شهر در افقهای مختلف پیدا شدهاند، از لحاظ سن و هم سایر مشخصات فون پستانداران اختلافی ندارد».
وی مابقی نمونههای جمعآوری شده را به موزه پریویت (Private museum) نزد پروفسور «وَن فریتش» در «هال» آلمان فرستاد اما این همه ماجرای حضور اتریشیها در مراغه نیست و دو اتریشی دیگر از موزه تاریخ طبیعی «هوف» وین به نامهای «رودلر» و «کیتل» در سال 1885 میلادی از مراغه بازدید کردند.
«کیتل» در سال 1885 میلادی برخی مناطق دارای فسیلهای مهرهدار در مراغه شامل «کوپران» و «کرجآباد» را کاوش کرد و «فون» نیز مراغه را مشابه «پیکرمی» در یونان دانست.
بونژور فرانوسویها به منطقه فسیلی مراغه رئیس اداره محیط زیست مراغه میگوید: در سال 1897 میلادی دیرینهشناس فرانسوی با همکاری «دِمورگان» در منطقه مراغه فعالیت، و در سال 1904 یک گروه دیرینهشناس در 12 منطقه حفاری کردند و نمونههای فسیلی بزرگ را از کرجآباد، رودخانه مردق، کوپران، شلیوند، کرمجوان و غرب شهر مراغه یافتند.
«زارع» افزود: «مککوئینم» آنها را در سالهای 1906- 1905 مطالعه کرد و گزارش آن در سال 1924، 1925 چاپ شد؛ او در سال 1908 و 1911 یک کلکسیون تأسیس و گزارشی منتشر کرد که در این گزارش هفت فامیل، 26 جنس و 32 گونه از فسیلهای پستانداران را بههمراه دو جنس از فسیل پرندگان معرفی کرد که این کلکسیون هماکنون در موزه تاریخ طبیعی پاریس موجود است.
پای آلمانیها هم به منطقه فسیلی مراغه باز شد «توبین» از دانشگاه «گوتنبرگ ماینز» آلمان طی سالهای 1968 و 1967 میلادی در توالی رسوبات مراغه حفاری کرد اما پس از آن پای دیگر آلمانیها هم به این منطقه باز شد و طی سال 1970 سه دانشمند پالئونتولوژیست، چینهشناس و ژئوکرونولوژیست شامل دانشمندان آلمانی – هلندی به سرپرستی پروفسور «اردبرینک» از مراغه بازدید کردند و تا نوامبر 1973 مطالعات آنها به طول انجامید.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست مراغه میگوید: آنان نمونههای کوچکی از فسیلهای مراغه، تعدادی از تونهای آتشفشانی جهت تعیین سن رادیومتریک و تعدادی نمونه برای پالئومگنتیک جهت مطالعات چینهشناسی جمعآوری کردند.
«زارع» افرود: طی سال 1973 میلادی نیز ترکیبی از دانشگاه «کیوتو» به همراه اکیپ سازمان زمینشناسی ایران از مراغه بازدید کردند و بار دیگر پای ژاپنیها به این منطقه باز شد.
آمریکاییها هم دست به مطالعه سیستماتیک زدند به گفته رئیس اداره محیط زیست مراغه تیم مشترک دریاچه رضائیه متشکل از دانشگاه «لسآنجلس» در ایالت کالیفرنیای آمریکا به همراه موزه تاریخ طبیعی ایران از بهار 1974 میلادی تا تابستان 1976 پروژهای را به سرپرستی «برنارد کمپبل» انجام دادند.
زارع افزود: برنامه این گروه مطالعه سیستماتیک، چینهشناسی فیزیکی، رسوبشناسی، بیوستراتیگرافی، بیوکرونولوژی، پالئواکولوژی و تعیین سن رادیومتریک بود.
وی اضافه کرد: تحقیقات زمینشناسی و دیرینهشناسی اطلاعات دقیقی از «میوسن» بالایی نشان میدهد که این اطلاعات را تحقیقات محلی و قبلی نشان نداده است؛ به هر حال این اطلاعات عمومیاند و توسط «توبین» و «اردبرینک» ارایه شدند و بعدها توسط «برنور» و همکاران (1979) و «کمپب» و همکاران (1980) ادامه یافت و تکمیل شد.
وی بیان کرد: «اردبرینک» و همکاران در سال 1976 چهار افق فسیلی را گزارش کردند و «کمّی» و همکاران (1977) محدوده کرونولوژی را تا 6.6 تا 6.9 میلیون سال برای افقهای مراغه در نظر گرفتند؛ در نهایت توصیفات رادیومتریک با تطابق کرونولوژی تکمیل و رنج فون فسیلی آن حدوداً 5.9 تا هفت میلیون سال قبل تخمین زده شد.
به گفته وی «سولونیاس» در سال 1981 میلادی مطالعات سیستماتیک «بوویدهها» و «هیانیدهها» را انجام، و نشان داد که شبیه پستانداران «سیناپ» و «ساموس» پیکرمی است که زمینه آن فون کلاسیک «پونسین» است.
مطالعههای داخلی زمینه را برای تاسیس مرکز دیرینهشناسی کشور فراهم کرد رئیس اداره محیط زیست مراغه بیان کرد: در سال 1380 شمسی دفتر موزه تاریخ طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست با همکاری دانشگاه تبریز به مدت چهار سال حفاریهایی در منطقه مراغه انجام داد و نمونههای مختلفی از فسیل پستانداران را استخراج کرد، که هماکنون در این اداره نگهداری میشود و همین مطالعه به سرآغازی برای تاسیس مرکز دیرینهشناسی کشور در مراغه و ایجاد موزههای فسیل در سطح کشور تبدیل شد.
«زارع» اضافه کرد: از سال 84 تاکنون کارشناسان سازمان حفاظت محیط زیست کار حفاری و استخراج فسیلها را انجام داده و تعداد قابل توجهی نمونه استخراج، مطالعه و شناسایی کردهاند.
در این مدت 6 رساله دکتری و 14 رساله کارشناسیارشد با موضوع فسیلهای مهرهدار در منطقه فسیلی تحت نظارت سازمان حفاظت محیط زیست به سرانجام رسیده است.
استانها آذربایجان شرقی 1 نفر
-
چهارشنبه ۱۱ مهر ۱۴۰۳ - ۱۱:۳۰:۴۷
-
۵ بازديد
-
-
پیام آذری
لینک کوتاه:
https://www.payameazari.ir/Fa/News/735115/