چاپ

پیام آذری - برنا- گروه فرهنگ و هنر؛ کارگردان «سونسوز» در خصوص ساخت فیلمش به زبان ترکی گفت: به اعتقاد من اگر فیلم، داستان، فرم و ساختار قوی داشته باشد، می‌تواند با هر زبانی تولید شود و مخاطب را جذب کند.
«سونسوز» نخستین فیلم سینمایی بلند رضا جمالی است که در سومین سانس چهل و سومین جشنواره فیلم فجر، در برج میلاد به نمایش درآمد.
این فیلم که با روایت خاص خود، به دنیای پیچیده انسانی و عاطفی می‌پردازد، اولین بار در سینمای رسانه نمایش عمومی خود را تجربه کرد.
به بهانه این نمایش ویژه، خبرنگار گروه فرهنگ و هنر برنا گفت‌وگویی با رضا جمالی، کارگردان این اثر، ترتیب داده است که در ادامه می‌خوانید.
برنا: ایده سونسوز چگونه شکل گرفت و چه عواملی شما را به روایت این داستان درباره نازایی زنان در روستا سوق داد؟
جمالی: سال‌ها پیش، بار‌ها و بار‌ها حرف‌ها و حدیث‌های زیادی را در مورد نازایی گروهی از زنان شنیده بودم. اینکه مرد‌ها به دلیل بچه‌دار نشدن همسرانشان اقدام به ازدواج مجدد می‌کردند. در فیلم «سونسوز» هم به این مسئله اشاره کرده‌ام. طبق صحبت‌هایی که از اطرافیان خود می‌شنیدم، جرقه‌ای در ذهنم زده شد که در خلوتی بنشینم و به این موضوع پرداخته و آن را مورد بررسی قرار دهم. در نهایت، در سال 1390 فیلم کوتاهی با عنوان «کات» ساختم. با قرار دادن تم اصلی که در صحبت‌هایم به آن اشاره کردم و کمک گرفتن از قوه تخیل خود، متوجه شدم که داستانی که ساخته‌ام به ازای بیرونی هم دارد و در روستا‌ها هم اتفاقاتی مشابه آن رخ می‌دهد؛ بنابراین تصمیم گرفتم که به تصورات خود توجه کرده و فیلمی بر اساس آن بسازم.
برنا: فیلم شما به موضوع نازایی در روستا می‌پردازد و در نهایت مردان را مسئول این مسئله معرفی می‌کند. چقدر قصد داشتید یک نقد اجتماعی ارائه دهید و چقدر به جنبه‌های دراماتیک داستان متکی بودید؟
جمالی: در نگارش فیلم‌نامه، تمرکز خاصی به جنسیت نداشتم. قصد داشتم که از نگاه انسانی به قضیه نگاه کنم و مسئله را از زاویه‌ای متفاوت بررسی کنم. در بعضی صحنه‌ها از زنان نازا حمایت می‌کردم و در برخی دیگر، از مردان عقیم. در مجموع، تلاش کردم که در این فیلم با روایتی صادقانه و زبانی طنز به مسئله نازایی پرداخته و مخاطب را در حالی که می‌خندد، به تفکر و اندیشه وادارم. پایان فیلم را طوری طراحی کردم که مخاطب از نگاه خود به موضوع نازایی، نگاهی جدید پیدا کند.
برنا: انتخاب زبان ترکی برای روایت داستان چقدر برای شما اهمیت داشت؟ آیا این تصمیم بر چالش‌های تولید یا نحوه ارتباط با مخاطب تأثیر گذاشت؟
جمالی: به اعتقاد من اگر فیلم، داستان، فرم و ساختار قوی داشته باشد، می‌تواند با هر زبانی تولید شود و مخاطب را جذب کند. این تجربه را از اوایل دهه 80 که فیلم‌های کوتاه می‌ساختم، کسب کردم. بسیاری از فیلم‌های کوتاه من در عرصه ملی و بین‌المللی مخاطبان زیادی داشت و در این زمینه هیچ نگرانی نداشتم. حالا، با توجه به استقبال بی‌نظیری که در داخل کشور از فیلم‌های کوتاه من شده است و بازخورد‌های مثبتی که در عرصه بین‌الملل از فیلم بلند «سونسوز» دریافت کرده‌ام، امیدوارم این فیلم که هم از لحاظ روایی و هم ساختاری چندین گام بالاتر از فیلم‌های کوتاه است، توجه مخاطبان مختلف را جلب کند.
برنا: چگونه توانستید میان کمدی و موضوع حساسی مثل نازایی تعادل برقرار کنید؟ چه رویکردی در اجرای صحنه‌های کمدی داشتید؟
جمالی: سؤال خوبی است. ناخودآگاه، موضوع نازایی به دلیل تلخ بودن آن بیشتر از هر ژانر دیگری، ژانر درام اجتماعی را می‌طلبد. اما در مواجهه با این موضوع، به‌خاطر اینکه سبک و سیاق فیلم‌سازی من کمدی بوده و ساختاری متفاوت دارد، بر آن شدم که به این قضیه با نگاهی طنز پرداخته و از این زاویه به آن نگاه کنم.
نگاه طنز نسبت به وقایع تلخ می‌تواند از بار اندوه مسئله بکاهد و به مخاطب این امکان را بدهد که بدون احساس غم و اندوه، به موضوع توجه کند. در فیلم‌های کوتاهی که ساختم با همین رویکرد به موفقیت‌هایی دست یافتم و در فیلم بلند «سونسوز» نیز تلاش کردم که با همین رویکرد، اثر را بسازم. به نظر من، ساخت فیلم کوتاه با نگاهی طنز به مراتب سخت‌تر از ساخت فیلم بلند است، چرا که در زمان کوتاه‌تر باید تأثیرگذارترین پیام را به مخاطب منتقل کنید و از طرفی او را بخندانید. این تجربه را در فیلم‌های کوتاه قبلی کسب کردم و در فیلم بلند «سونسوز» نیز با تکیه بر تجربیات قبلی، فیلم را با همین رویکرد ساختم.
برنا: با توجه به اینکه بازیگران ترکیب متنوعی از چهره‌های آشنا و کمتر شناخته‌شده هستند، روند انتخاب بازیگران و هدایت آنها چگونه بود؟
جمالی: ما بازیگران را بر اساس داستان انتخاب کردیم. طبق روایت واقع‌گرایانه داستان، تصمیم گرفتیم از بازیگران بومی و محلی که همه از استان اردبیل بودند، استفاده کنیم. در میان نابازیگران فیلم، باید به آقای حمداله سلیمی در نقش "مسلم" اشاره کنم که همچون یک بازیگر حرفه‌ای توانست با نقش‌آفرینی روان و بسیار قوی، از عهده کاراکتر مسلم به راحتی برآید و تحسین همگان را برانگیزد.
برنا: فیلم در اردبیل تولید شده است. آیا شرایط تولید در این منطقه چالش خاصی برای شما ایجاد کرد؟
جمالی: از آنجایی که من فیلم‌های کوتاه خود را در اردبیل و حومه آن تولید کرده‌ام با وجود مزیت‌ها و معایب آن، بسیار مشتاقم که فیلم‌های بلند دیگرم را نیز در این منطقه بسازم. زیرا با تکیه بر تجربیات قبلی، بهتر می‌توانم با فرهنگ، زبان و آداب و رسوم استان اردبیل ارتباط برقرار کنم. مناظر بکر و دست‌نخورده و مراکز طبیعی روستا‌های اردبیل حس و حال متفاوتی را برای من القا می‌کند و مرا وادار می‌کند که فیلم‌هایم را در زادگاهم به تصویر بکشم.
انتهای پیام/