چاپ

پیام آذری - هادی برهانی، تحلیلگر بین الملل، در گفتگو با منیبان درباره سقوط دولت بشار اسد و اینکه این سقوط به ضرر یا نفع کدام کشور است، پاسخ داد: سقوط دولت اسد به نفع ایران تلقی نمی‌شود چرا که ایران سرمایه گذاری زیادی در این کشور کرد و همچنین مدت طولانی از نظام اسد حمایت کرد و همه تخم مرغ‌ها را در سبد این نظام گذاشت اما این سبد و نظام فرو ریخت و چیزی از آن باقی نماند.
او ادامه داد: ایران از نظر مالی و جانی هزینه زیادی در این کشور کرد تا نظام اسد بماند اما مخالفان اسد سرکار آمدند و مخالفان هم نسبت به ایران به دلیل سابقه‌ای که در حمایت از اسد و نظامش دارد متاسفانه بدبین هستند.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: ترکیه به طور طبیعی برنده اصلی بود. به دلیل اینکه کسانی که ترکیه از آنها حمایت می‌کرد به حکومت رسیدند و پیروز شدند و پایتخت را تصرف کردند. در حال حاضر هم تقریبا بر بخش بزرگی از کشور مسلط و نیروی تعیین کننده‌ای در این دوران انتخابی هستند.
برهانی اظهار کرد: مساله دیگر اسرائیل است. اسرائیل در کوتاه مدت تلاش دارد خودش را یک نیروی پیروز تلقی کند و می‌توان گفت در کوتاه مدت پیروزی داشته است. به هر حال نظام اسد که مقابل اسرائیل مقاومت می‌کرد و بخشی از جبهه مقاومت بود از میان برداشته شد و الان هم کشور سوریه نسبتا کشور بی دفاعی تا به امروز است. به دلیل اینکه ارتش و حکومت مشخصی ندارد و اسرائیل هم از این فرصت استفاده کرد و امکانات نظامی، دفاعی و استراتژیک سوریه را نابود کرد و در جولان هم پیشروی کرده است. همچنین جبل الشیخ که بزرگترین قله سوریه است و مسلط به دمشق و مناطق دیگر در سوریه و لبنان است را تصرف کرده است.
این کارشناس ادامه داد: اسرائیل مایل است که خودش را طرف پیروز نشان بدهد و عاملی معرفی کند که موجب این تغییر و تحول در سوریه شده و نظام اسد را از میان برداشته است. این برای تصویری که اسرائیل می‌خواهد منطقه از آن داشته باشد که به عنوان یک نیرویی شکست ناپذیر و پیروز که به اهداف خودش در منطقه می‌رسد و دشمنانش را از میان برمی‌دارد، خیلی مفید است. به نظر من، پیروزی اسرائیل در سوریه موقت است. نظام اسد خیلی اهل جنگیدن با اسرائیل نبود و نظامی بود که در برابر اسرائیل شکست خورده و برتری اسرائیل را پذیرفته بود. لذا اسرائیل را به چالش نمی‌گرفت و برابر حملات اسرائیل هم دیدیم در چند سال گذشته از خودش هیچ واکنشی نشان نمی‌داد. حکومت ضعیف و اقلیت بود چون حکومت اکثریت نبود و از نظر داخلی مشکل داشت. لذا نمی‌توانست در برابر نیروی خارجی که اسرائیل باشد مبارزه کند.
برهانی تصریح کرد: نیروهایی که جدید سرکار آمده‌اند اگر بتوانند این دوران انتقالی را خوب پشت سر بگذارند و جنگ و تفرقه پیدا نکنند و واقعا اکثریت مردم سوریه را نمایندگی کنند، می‌‌توانند به نیروی دولتی تبدیل شوند که قدرت داخلی و اعتماد به نفس بیشتری دارند. اینها اسلام گرا هستند و نگاه شان به فلسطین و قدس نگاه قوی تری است و از نظر ایدئولوژیک و افکار به حماس در فلسطین بسیار نزدیک و حامی حماس هستند. علاوه بر اینها نیرو پیروز، جوان و پر انرژی هستند و اگر موفقیت‌های شان ادامه داشته باشد و بتوانند حکومت مرکزی با ثباتی و قوی پایه ریزی کنند در میان مدت و دراز مدت موضع شان در برابر اسرائیل قوی‌تر نسبت به دولت اسد خواهد بود.
او درباره بازگشت پناهندگان سوری گفت: پایه اصلی نظام اسد اقلیت علوی بود که حداکثر 10،15 درصد جمعیت سوریه هستند و به اکثریت و 70 درصد مردم کشور که اهل سنت بودند ظلم می‌شد و علوی‌ها حکومت را در انحصار خودشان گرفته بودند و مانع این بودند ملت و اکثریت سوریه در حکومت نقش جدی داشته باشند و نقش آفرینی کنند. در درگیری که بین اینها اتفاق افتاد و در حوادثی که بعد از بهار عربی شکل گرفت و سپس اعتراضات به صورت منازعات مسلحانه و خونین درآمد بخش های زیادی از مردم از سوریه فرار کردند و به ترکیه و اردن و لبنان رفتند. در حال حاضر که رژیم اسد سرنگون شده امیدوار هستند اکثریت، حاکمیت پیدا کنند و شرایط بهتری برای زندگی آنها فراهم شود لذا دسته دسته به سوریه برمی‌گردند. بنابراین مهاجرت و بازگشت سوری ها به کشورشان ادامه خواهد داشت.
او در پاسخ به این سوال که در سقوط دولت بشار اسد یکی از کشورهایی که خیلی نقش پررنگی داشت ترکیه بود با توجه به اینکه دولت جدید سر کار می‌آید فکر می‌کنید ترکیه چقدر از این موضوع نفع می برد و مهمترین امتیازی که از دولت جدید می‌گیرد چیست، بیان کرد: ترکیه در طول سال‌های گذشته بها و هزینه‌های سنگینی پرداخت کرده هم از ناحیه حمایت از سازمان‌های مخالف دولت و هم از ناحیه میلیون‌ها آواره سوری که در ترکیه بودند بنابراین شرایط فعلی را فرصتی می‌بیند که منافع ترکیه را در سوریه تامین کند. به نظر می رسد این کار را با جدیت ادامه خواهد داد و حتی در ترکیه ملی گراهایی هستند که به بخش‌های شمال سرزمین سوریه چشم داشت دارند. علی القاعده اقتصاد سوریه تحت تاثیر اقتصاد ترکیه قرار خواهد گرفت و به اقتصاد ترکیه احتمالاً به نوعی وابسته شود.
این استاد دانشگاه در ادامه با اشاره به وابستگی دولت جدید سوریه به ترکیه افزود: به طور کلی نمی‌دانم بتوان از تعبیر وابستگی استفاده کرد ولی از جهت اقتصادی با توجه به اینکه اوضاع اقتصادی در سوریه بسیار خراب است و ترکیه از نظر اقتصادی در منطقه، کشور قوی است و می‌تواند نیازهای اقتصادی سوریه را برآورده کند فکر می‌کنم از نظر اقتصادی وابسته به ترکیه شود.
برهانی در پایان با اشاره به آینده سوریه خاطرنشان کرد: اگر گروه‌هایی که به پیروزی رسیده اند و به طور مشخص تحریرالشام و الجولانی راه میانه و معقول را در پیش بگیرند و دست از افکار و مواضع افراطی بردارند بسیار مهم است که سوریه از این شرایط به ثبات سیاسی برسد. فاکتور مهمی است که سوری ها و گروه‌های سوری چطور عمل می‌کنند و فاکتور مهم دیگر کشورهای منطقه هستند، کشورهایی که در منطقه قدرت و در سوریه نفوذ دارند مثل ترکیه، ایران، عراق، عربستان، امارات، قطر، مصر. اینها اگر با یکدیگر همکاری کنند و از طریق دیپلماسی و راه حل های سیاسی سعی کنند مشکلات و اختلاف شان را در سوریه حل کنند کمک می کند، سوریه به سرعت این شرایط فعلی را پشت سر بگذارد و به ثبات سیاسی و آرامش برسد. اما اگر این کشورها نتوانند با همدیگر همکاری کنند و وارد جدال و نزاعی شوند و به جای اینکه از دیپلماسی استفاده کنند از نیروهای نظامی و امنیتی برای تعامل با یکدیگر در سوریه استفاده کنند، سوریه را به آشوب می کشاند و مانع از این می‌شود که این کشور به ثبات سیاسی و شرایط خوب برسد.