چاپ

پیام آذری - با وجود چهار میلیون هکتار تالاب در سراسر کشور، بحران‌هایی، چون خشک شدن دریاچه ارومیه و تخریب دیگر تالاب‌ها تهدیدی جدی برای اکوسیستم‌های حساس ایران به شمار می‌روند. در حالی که دولت وعده حمایت‌های مالی و اجرایی می‌دهد، کارشناسان هشدار می‌دهند که بدون اقدام فوری و سیستماتیک، شاید دیر شده باشد. آیا ایران قادر خواهد بود تا از این منابع طبیعی بی‌همتا محافظت کند؟
به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، تالاب‌ها نواحی از خشکی هستند که با آب شیرین و شور در همه جای کره زمین از مناطق گرم استوایی تا دشت‌های یخ زده نزدیک قطب پوشیده شده‌اند که به اندازه هر عضو دیگر طبیعت در سلامت و حفظ تعادل کره زمین نقش حیاتی دارند، زیرا تالاب‌ها اکوسیستم‌های باارزشی است که کارکرد‌های بسیاری در تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی، بستر رویش گیاهان شناور و آبزی، ذخیره آب، ادامه روند چرخه مواد، کنترل سیلاب، حفاظت در برابر طوفان، فرسایش بادی، بادشکن و پناهگاهی برای انواع گیاهان و جانوران دارد که نظیر آن را در هیچیک از اکوسیستم‌های روی زمین به صورت یکپارچه نمی‌توان یافت؛ لذا این عملکرد چندگانه و گسترده از سوی دیگر اکوسیستم‌های تالابی را به زیست بوم‌هایی حساس، شکننده، غیرقابل جایگزین و تا حدی غیرقابل بازسازی تبدیل می‌کند؛ بنابراین انسان برای داشتن این زیست بوم‌های بی‌همتا باید یاد بگیرد که همانگونه که تالاب انواع عملکرد‌ها و اجزای زنده و غیرزنده محیط‌زیست را در کنار یکدیگر حفظ و نگه داری می‌کند به عنوان عضوی از آن و نه با حقی بیش‌تر از بقیه اجزا در کنار آنها زندگی کند و به صلاح اوست که این زیست بوم‌ها را حفظ و حمایت کند.
چهار میلیون هکتار تالاب ایرانی! معاون شانا انصاری، رئیس سازمان محیط زیست و معاون رئیس جمهور در پاسخ به خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانشجو در رابطه با ادامه‌ی طرح بین‌المللی حفاظت از تالاب‌های ایران اظهار داشت: ما 226 تالاب ثبت شده را داریم که بالای چهار میلیون هکتار مساحت این تالاب‌ها است.
وی افزود: خوشبختانه در سال 1403 برای طرح بین المللی حفاظت از تالاب‌ها در کنار دفتر حفاظت و احیای تالاب‌های سازمان حفاظت از محیط زیست، حدود 270 میلیارد پیش بینی شده است. با تلاشی که صورت می‌گیرد، بناست تا در سال آینده افزایش چشم گیری داشته باشد. اما در کنار اقداماتی که دولت برای حفاظت از تالاب‌ها انجام می‌دهد، ما تلاش کردیم تا از ظرفیت‌های بین الملی نیز استفاده کنیم. این طرح بین المللی از سال 2005 این طرح بین المللی عملا پا گرفت و تقریبا تا سال گذشته به فراخور از اعتبارات بین المللی استفاده شد.
وی بیان داشت: شاید بیشترین آن‌ها رقم 10 میلیون دلاری بود که توسط یکی از دولت‌ها تامین شد و عمدتا در دریاچه ارومه و دو سه تالاب دیگر استفاده شد. همچنین از ظریف 10 میلیون یورویی اتحادیه اروپا برای دریاچه هامون می‌شود نام برد که متاسفانه اتحادیه اروپا یک سال پس از آغاز پروژه انصراف داد و پروژه متوقف شد.
معاون رئیس سازمان محیط زیست در انتها گفته بود که ما اخیرا جلساتی را با دولت ژاپن و سفیر ژاپن داشتیم که پروژه طرح حفاظت از تالاب‌ها مجددا از سر گرفته شود و به زودی خبر‌های خوبی را در رابطه با مشارکت جدی و همه جانبه ژاپن منتشر خواهیم کرد.
کنوانسیون رامسر و همکاری با ژاپن در نهایت 11 آذرماه 1403 این خبر که دولت ژاپن مبلغ 690،000،000 ین را به منظور ارتقای مدیریت تالاب‌ها و افزایش تاب‌آوری اقلیمی در تالاب‌های دریاچه ارومیه، شادگان، پریشان و انزلی اختصاص داده است منتشر شد.
از سال 2014، ژاپن یکی از شرکای کلیدی دولت ایران و برنامه توسعه سازمان ملل متحد در حمایت از مدیریت پایدار منابع طبیعی در حوضه آبریز تالاب‌ها و تنوع بخشی به معیشت جوامع وابسته به تالاب‌ها بوده است. در مراسم امضای قرارداد در تاریخ 11 آذر 1403، دولت ژاپن و برنامه توسعه سازمان ملل متحد یادداشت‌های تفاهمی را برای اجرای "پروژه توسعه سیستم حفاظت از تالاب‌ها در دریاچه ارومیه و سایر تالاب‌ها به همراه جوامع پیرامونی آنها" امضا کردند. این پروژه از سال 2024 تا 2028 به‌طور مشترک با همکاری سازمان حفاظت محیط‌زیست و سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) اجرا خواهد شد.
این پروژه بر دستاورد‌های گذشته بنا خواهد شد که این امر تلاش‌ها برای توسعه موفقیت‌آمیز مدل‌ها و شیوه‌های آزمایشی را تسریع خواهد بخشید. با تمرکز بر کشاورزی پایدار و معیشت‌های جایگزین سازگار با تغییرات اقلیمی، این ابتکار به‌دنبال ایجاد منافع بلندمدت برای جوامع محلی و در عین حال حفظ تنوع زیستی تالاب‌ها به‌عنوان اکوسیستم‌های حیاتی است.
ایران 26 تالاب ارزشمند را تحت کنوانسیون رامسر ثبت کرده است که در میان آنها دریاچه ارومیه نیز قرار دارد. این تالاب‌ها که زیستگاه گونه‌های متنوع گیاهی و جانوری و پرندگان مهاجر هستند، باید در همکاری با جامعه بین‌المللی حفاظت شوند. در دهه گذشته، ژاپن از حفاظت دریاچه ارومیه حمایت کرده است، اما برای احیای بیشتر این تالاب، مدیریت استخراج بی‌رویه آب، توسعه سیستم آبیاری مناسب و سازگار با تغییرات اقلیمی، و ایجاد صنایع پایدار مانند اکوتوریسم ضروری است. علاوه بر مقابله مستقیم با این چالش‌ها، دانش و فناوری‌های این پروژه در دیگر تالاب‌های ایران نیز به‌کار گرفته خواهد شد. امیدواریم پروژه جدیدی که امروز امضا شد، به حفاظت از محیط زیست و توسعه اقتصادی مناطق اطراف تالاب‌ها کمک کند.