چاپ

پیام آذری - به گزارش خبرنگار سیاسی ایونا به نقل از برنا، سید حسن نصرالله (31 اوت 1960 – 27‌ سپتامبر 2024) روحانی شیعه و سیاست‌مدار سرشناس لبنانی بود که از 1992، به‌عنوان سومین دبیرکل حزب سیاسی و گروه شبه‌نظامی حزب‌الله لبنان فعالیت کرد. او در خانواده‌ای از شیعیان لبنان به دنیا آمد و تحصیلاتش را در صور به پایان رساند.
مدتی به جنبش امل پیوست و پس از آن به حوزهٔ علمیه‌ای در بعلبک رفت. او بعدها در مدرسهٔ امل به تحصیل و تدریس پرداخت. نصرالله پس از تهاجم 1982 اسرائیل به لبنان به حزب‌الله پیوست که تازه تشکیل شده بود. در پی دورهٔ کوتاه مطالعات دینی در ایران و پس از ترور سید عباس موسوی در سال 1992 به لبنان بازگشت و رهبر حزب‌الله شد. حزب‌الله تحت رهبری او، به موشک‌هایی با برد بیشتر دست یافت که آن‌ها را قادر می‌ساخت شمال اسرائیلرا هدف قرار دهند. اسرائیل طی 18 سال اشغال جنوب لبنان متحمل تلفات سنگینی شد و در سال 2000 نیروهای خود را خارج کرد. این کار محبوبیت حزب‌الله را در منطقه افزایش داد و جایگاه آن را در لبنان تقویت کرد. نقش حزب‌الله در حمله به واحد گشت مرزی اسرائیل که منجر به جنگ 2006 اسرائیل و لبنان شد البته در معرض انتقاد محلی و منطقه‌ای قرار گرفت. در سال 2013، حزب‌الله در جنگ داخلی سوریه علیه آنچه که نصرالله آن را «افراطی‌های اسلام‌گرا» نامید، از حکومت بشار اسد اعلام حمایت کرد. در 27 سپتامبر 2024، سخنگوی ارتش اسرائیل اعلام کرد نیروی هوایی اسرائیل مقر اصلی حزب‌الله در بیروت را با هدف ترور نصرالله مورد حمله قرار داده است. متعاقباً ارتش اسرائیل اعلام کرد در این حمله حسن نصرالله به شهادت رسیده است. زندگی، تولد و خانواده نصرالله در 31 اوت 1960 ( مرداد 1339 خورشیدی) در برج حمود از محله‌های شرق بیروت به دنیا آمد. او فرزند ارشد در میان 9 فرزند دیگر خانواده محسوب می‌شد. در زمان کودکی، پدرش به شغل سبزی و میوه‌فروشی مشغول بود. به دلیل فقر اقتصادی و شرایط نامساعد کاری، خانوادهٔ وی به منطقهٔ الکرنتینا در جنوب بیروت رفتند. خانوادهٔ وی در سال 1975، هم‌زمان با آغاز جنگ داخلی لبنان، به البازوریه برگشتند. سید حسن از کودکی شدیداً به سید موسی صدر علاقه‌مند بود. حسن با وجود اینکه خانواده‌اش مذهبی نبودند، به علوم دینی علاقه داشت. او در مدرسه النجاه و بعداً یک مدرسه دولتی در محله عمدتاً مسیحی سن الفیل بیروت تحصیل کرد. محمدهادی نصرالله محمدهادی (1979 م. بارزویه لبنان – 1997 اقلیم تفاح)، فرزند بزرگ نصرالله است. در سال 1979 در البارزویه از توابع لبنان متولد شد. تحصیلات ابتدایی را از مدرسه ناصر شهر بعلبک آغاز کرد و چند سال بعد یعنی سال 1985 به همراه پدرش در سفری به ایران آمد. اما یکسال بعد به علت وجود بحران در لبنان به زادگاهش بازگشت و به تحصیلات خود ادامه داد. او در سال 1994 با جلب رضایت پدر به جمع رزمندگان حزب‌الله لبنان در جبهه‌های جنوب لبنان پیوست. او که به تازگی ازدواج کرده بود در عملیاتی که در منطقه اقلیم التفاح از توابع منطقه جبل‌الرفیع انجام شد به همراه چند تن دیگر از همرزمانش در سپتامبر سال 1997 در سن 18 سالگی کشته شد. در اولین سالروز کشته شدن هادی حسن نصرالله در 15 سپتامبر 1998، «خیابان شهید هادی حسن نصرالله» با حضور رفیق حریری نخست‌وزیر وقت و شماری از وزیران و نمایندگان مجلس لبنان، در شهر بیروت پایتخت این کشور افتتاح شد. تحصیلات حسن نصرالله تحصیلات مقطع ابتدائی را در زادگاهش سپری کرد و دورهٔ راهنمایی را در محله‌ای به نام سن‌الفیل در شرق بیروت گذراند. مقطع دبیرستان را در روستای البازوریه در جنوب لبنان به پایان رسانید و در سال 1976، در سن 16 سالگی برای تحصیلات حوزوی به شهر نجف در عراق رفت و بعد از 2 سال اقامت و تحصیل در این شهر، مجدداً به لبنان بازگشت و در مدرسهٔ الامام منتظر در بعلبک مشغول به فراگیری علوم حوزوی شد. مشوق اصلی او برای عزیمت به نجف و فراگیری علوم اسلامی سید محمد غروی، امام جمعه شهر صور بوده است. نصرالله در سال 1989 برای تکمیل دروس حوزوی به قم رفت، اما با گذشت یک سال، به دلیل شدت تنش‌ها در لبنان، به درخواست شورای حزب‌الله به بیروت بازگشت. نصرالله با اتمام دورهٔ دبیرستان و هم‌زمان با آغاز جنگ داخلی لبنان وارد جنبش امل شد و به‌عنوان مسوول سازمانی جنبش شیعی امل در روستای البازوریه به فعالیت پرداخت. وی در زمان تحصیل در حوزه امام منتظر نیز به فعالیت سازمانی در جنبش امل می‌پرداخت که در همان زمان، به‌عنوان عضو دفتر سیاسی آن انتخاب شد. شایعه سکته مغزی در روزهای پایانی سال 2022 در پی انتشار بیانیه‌ای که از شبکه المنار پخش شد سخنرانی نصرالله در سال‌گرد کشته‌شدن قاسم سلیمانی، به دلیل ابتلای او به آنفلوآنزا لغو شد. این امر گمانه‌زنی‌هایی دربارهٔ سکته مغزی او را شدت بخشید تا جایی که حسین الغاوی روزنامه‌نگار عربستانی در توییتی نوشت: «عارضه‌ای که باعث شد حسن نصرالله در بیمارستان بستری شود برخلاف شایعات آنفلوآنزا نیست، بلکه برای دومین بار سکته کرده و به بیمارستان پیامبر اعظم در بیروت منتقل شده است.» نمایندۀ امام خمینی در لبنان در دیداری که حسن نصرالله در سال 1360 با آیت‌الله خمینی در تهران داشت، رهبر انقلاب ایران او را به‌عنوان نماینده خود در امور حسبیه و اخذ امور شرعیه در لبنان منصوب کرد. نصرالله در زمان دریافت این حکم تنها 21 سال داشت و نخستین فرد از رهبران حزب‌الله لبنان بود که چنین حکمی را ازامام دریافت می‌کرد. نصرالله در سال 1361 هم به‌عنوان سرپرست تیم ورزشی جنبش امل به تهران سفر کرد اما به دلیل درگرفتن جنگ 1982 لبنان این سفر نیمه‌تمام ماند. نصرالله در سال 1366 تصمیم گرفت که برای ادامه تحصیلات دینی به قم مهاجرت کند. او دو سال در حوزه علمیه قم تحصیل کرد. نصرالله در این مدت زبان فارسی را به خوبی آموخت و دوستان نزدیکی در میان نخبگان سیاسی-نظامی ایران پیدا کرد. او در سال 1368 به لبنان بازگشت. نصرالله در سخنرانی‌هایش از انقلاب اسلامی ایران دفاع می‌کرد و آن را وظیفه‌ای بر اساس قانون وفاداری می‌دانست. معاون سید حسن نصرالله در پاسخ به سؤالی مبنی بر واکنش حزب‌الله در صورت حمله اسرائیل و حامیان آن به ایران گفت: رابطه ما با جمهوری اسلامی ایران مثل پدر و فرزند است و در صورت حمله متجاوزان از ایران دفاع خواهیم کرد، حتی اگر شود خودمان را فدای بقای جمهوری اسلامی بکنیم، این کار را خواهیم کرد و این کار نه از روی تعصب، بلکه به خاطر مصالح حقیقی جهان اسلام است. تأسیس حزب‌الله در سال 1982 هم‌زمان با حملات اسرائیل به جنوب لبنان و پس از ربوده شدن امام موسی صدر، به علت اختلافات سیاسی-نظامی میان رهبران جنبش امل، سید حسن همراه برخی دیگر از مقامات جنبش امل به رهبری سید عباس موسوی که تمایلاتی به انقلاب ایران داشتند، از این گروه خارج شدند که در واقع این خروج مقدمه‌ای برای تأسیس حزب‌الله شد. در همان سال 1982 به رهبری موسوی، هستهٔ اولیهٔ حزب‌الله شکل گرفت. موسوی در این زمان خواهان افزایش فعالیت و نفوذ سوریه به رهبری حافظ اسد در لبنان بود. اما نصرالله اصرار داشت که این گروه بر روی حملات به نظامیان آمریکایی و اسرائیلی تمرکز داشته باشد. مسئولیت‌ها سید حسن نصرالله از ابتدای شکل‌گیری حزب‌الله در آن به فعالیت پراخت، در سال 1985 وی با انتقال به بیروت مسئولیت‌های سنگین‌تری را عهده‌دار شد. نخستین مسئولیت جدی نصرالله آماده‌سازی نیروهای مقاومت و تأسیس هسته‌های نظامی و در عین حال معاون ابراهیم امین از نمایندگان حزب‌الله در پارلمان لبنان بود. در سال 1987 و هم‌زمان با تشکیل کمیتهٔ اجرایی حزب‌الله، نصرالله به ریاست کمیته انتخاب شد. در عین حال او در شورای تصمیم‌گیری حزب‌الله نیز وارد شد و مسئول اجرایی آن نیز بود. دبیرکل پس از ترور سید عباس موسوی به وسیلهٔ بالگردهای اسرائیلی در 16 فوریه 1992، با اجماع شورای تصمیم‌گیری حزب‌الله، نصرالله برای دبیرکلی حزب‌الله انتخاب شد. او در زمان رهبری حزب‌الله، 32 سال داشت و به عقیده برخی، انتخاب او ناشی از ارتباطات ویژه‌اش با جمهوری اسلامی ایران بود. به عقیدهٔ بسیاری از روحانیون شیعه، نصرالله از تحصیلات دینی کافی برخوردار نبود و به همین دلیل، در همان زمان تحصیلاتش را از سرگرفت. در زمان رهبری نصرالله، برخی از اعضای حزب‌الله در انتخابات لبنان شرکت داشتند. نصرالله تصمیم گرفت تا شاخه سیاسی حزب‌الله به موازات شاخه نظامی آن به بازیگر مهم لبنان تبدیل شود. حزب‌الله به هشت کرسی در پارلمان لبنان دست یافت. فعالیت‌های مبارزاتی علیه اسرائیل سید حسن نصرالله از همان آغاز هدایت حزب‌الله لبنان موضعی تهاجمی علیه اسرائیل اتخاذ کرد. یک سال پس از دبیرکلی وی در حزب‌الله در سال 1993، تعداد 26 سرباز اسرائیلی در نزاع طرفین توسط حزب‌الله کشته شدند. جنگ حزب‌الله علیه اسرائیل برای عقب راندن اسرائیل از جنوب لبنان ادامه پیدا کرد. تعداد کشته‌های سربازان اسرائیلی در سال 1997 به 40 تن رسید. با سخت شدن شرایط اسرائیل مجبور به ترک خاک لبنان در سال 2000 میلادی شد. پیروزی حزب‌الله در خارج کردن اسرائیل از جنوب لبنان و کشته شدن پسر نصرالله در جنگ در سال 1997، موجب محبوبیت سید حسن نصرالله در جنوب لبنان شد. به‌دنبال خروج اسرائیل از لبنان، گروه‌های سیاسی رقیب و قدرت‌های خارجی، خواهان خلع سلاح این گروه بودند اما نصرالله با این کار مخالفت کرد. جنگ داخلیِ سوریه در 25 مهٔ 2013، نصرالله اعلام کرد که حزب‌الله در جنگ داخلی سوریه علیه «افراطی‌های اسلام‌گرا» می‌جنگد و «متعهد شد که گروهش به شبه‌نظامیان سوری اجازه نخواهد داد مناطق هم‌مرز با لبنان را کنترل کنند.»او تأیید کرد که حزب‌الله در شهر استراتژیک قصیر سوریه در سمت ارتش سوریه می‌جنگد. وی در این سخنرانی تلویزیونی گفت: «اگر سوریه به دست آمریکا، اسرائیل و تکفیری‌ها بیفتد، مردم منطقهٔ ما وارد دوران تاریکی خواهند شد.» در ژوئیهٔ 2014، برادرزادهٔ نصرالله در جنگ سوریه کشته شد. حمله سال 2024 در 27 سپتامبر 2024، سخنگوی ارتش اسرائیل اعلام کرد: نیروی هوایی اسرائیل مقر اصلی حزب‌الله در بیروت را با هدف ترور نصرالله مورد حمله قرار داده است. وجهه عمومی نصرالله شخص محبوبی در لبنان و دیگر کشورهای عربی است و علی‌رغم این‌ها، مخالفان سرسختی نیز دارد. او در ورود حزب‌الله به عرصه سیاست و دست‌یابی این گروه به قدرت در ساختار حکومتی لبنان، نقش کلیدی داشته است. اعتبار نصرالله به‌دلیل مقابله با اسرائیل افزایش یافت و به شخص قدرتمندی در این کشور تبدیل شد. او به‌منظور جلوگیری از ترور شدن به‌وسیلهٔ اسرائیل، سالهاست که کمتر در انظار عمومی حاضر شده است. تیم حفاظتی 150 نفره مسئولیت حفاظت وی را بر عهده دارد. این تیم حفاظت را عماد مغنیه ایجاد کرد. و ابو علی جواد مسئولیت این تیم را بر عهده دارد. وی که داماد سید حسن نصرالله است و به «سپر سید» معروف است، دوره‌های متعدد و پیچیده نظامی را در ایران گذرانده است. در فرهنگ عامه در سال 2007، علا زلزالی خوانندهٔ لبنانی آهنگی با عنوان «یا نصرالله» ساخت. خوانندهٔ مسیحی لبنانی، جولیا بطرس، آهنگ محبوب دیگری که برای ادای احترام به او به نام «Ahebbai» به معنای «عزیزان من» است، ساخت که الهام گرفته از سخنان نصرالله در پیام تلویزیونی برای مبارزان حزب‌الله در جنوب لبنان در جنگ 2006 است.