چاپ

پیام آذری - روزیاتو / افغانستان در دهه‌های هفتاد و هشتاد میلادی، با وجود مشکلات و دشواری‌هایی که داشت، به سمت مدرنیزاسیون پیش می‌رفت و ساختار‌ها و نهاد‌های مدرن در سراسر این کشور جا باز می‌کردند. آرامش و امنیت در کشور وجود داشت و تجارت با کشور‌های همسایه رونق گرفته بود. این پیشرفت‌ها به ویژه زمانی مهم می‌شدند که بدانیم افغانستان همواره کشوری اشغال شده بود که بر اساس ارزش‌های محلی و پدرسالارانه اداره می‌شد و مدرنیته و تکنولوژی‌های مدرن در آنجا گسترش نیافته بودند.
با جنگ افغانستان و شوروی و به تبع آن روی کار آمدن طالبان و مذهبیون افراطی، همه چیز بر باد رفت و مردم افغانستان از آن زمان تاکنون دچار تنش و بحران شده‌اند.
افغانستان به عنوان مملکتی مستقل از زمان احمدشاه درانی مطرح شد. نادرشاه افشار افغانستان را تصرف کرده بود و پس از مرگش احمد خان که یکی از سرداران قدرتمند نادر بود، به سرعت به افغانستان رفت و قبایل مختلف را متحد کرد. اما دیری نپایید که بریتانیای کبیر افغانستان را تحت سیطره خود درآورد و اشغال کرد.

پس از جنگ جهانی اول و استقلال بسیاری از کشور‌ها از امپراطوری‌های بزرگ، افغانستان هم از بریتانیا مستقل شد و در سال 1919 قراردادی با بریتانیا امضا کرد که بر اساس آن استقلال افغانستان و دوستی آن با دولت بریتانیا تضمین می‌شد. افغانستان از آن زمان تا حدود سال 1979 میلادی توسط پادشاهانی اداره شد که مهمترین آنان محمدظاهر شاه بود که حدود 40 سال بر افغانستان حکمرانی کرد.
محمدظاهر شاه قانون اساسی برای افغانستان مدون کرد و آزادی‌های مدنی و سیاسی را گسترش داد. قبایل مختلف در زمان او با یکدیگر متحد شدند و طی نیم قرن در افغانستان هیچ جنگی در نگرفت. تکنوکرات‌هایی که خارج تحصیل کرده بودند، در دهه شصت به افغانستان بازگشتند و مدرنیزاسیون به صورت رسمی آغاز شد.

ایجاد آموزش و پرورش، حق حجاب اختیاری، احیای برخی از حقوق زنان و انتخابات آزاد پاره‌ای از دستاورد‌های این دوره بودند. مورخان دهه هفتاد افغانستان را دوران دموکراسی می‌نامند که مدرن‌سازی‌های آن دوره به چشم بسیاری از علمای سنتی و بنیادگرا‌ها خوش نمی‌آمد.

" alt="پیام آذری" width="100%" />

حزاب چپگرای افغانستان که در دهه هفتاد میلادی قدرت را به دست آوردند می‌خواستند نوعی توسعه مدرنیستی به شیوه سوسیالیستی ایجاد کنند و پشتیبان اصلی آن‌ها در این امر اتحاد جماهیر شوروی بود و دشمن اصلیشان بنیادگرا‌های مذهبی بودند.

" alt="پیام آذری" width="100%" />

در جنگ بین افغانستان و شوروی، ایالات متحده از بیم گسترش کمونیسم در منطقه به تجهیز تسلیحاتی و مالی افراطیون پرداخت که در نتیجه آن گروه‌هایی مانند طالبان در افغانستان به وجود آمدند.
فرهنگ بومی نیز بر اساس خرافات و ناآگاهی‌های تاریخی خود از بنیادگرا‌ها حمایت می‌کرد و به مدرنیست‌ها نگاه خوبی نداشت. همین امر باعث پیروزی جریان بنیادگرا در افغانستان شد. برژینسکی در همان روز‌ها به افغانستان سفر کرد و به طالبان وعده داد که به زودی با کمک ایالات متحده و خدا مسجدهایشان را پس خواهند گرفت.
از طرفی هم بسیاری از افراطیون از کشور‌های دیگر، کسانی، چون اسامه بن‌لادن، به افغانستان رفتند تا با کمونیست‌ها بجنگند و همه این وقایع باعث سقوط سوسیالیست‌ها و قدرت گرفتن طالبان در افغانستان شد. طالبان با هر آنچه که آن را مظاهر کفر می‌دانست به مقابله پرداخت و تمام دستاورد‌های مدنیت در افغانستان را نابود کرد.