پیام آذری

آخرين مطالب

آیین سنتی تکم گردانی در اردبیل اقتصادی

آیین سنتی تکم گردانی در اردبیل
  بزرگنمايي:

پیام آذری - -گر چه این آیین‌ها با گسترش شهرنشینی و زندگی ماشینی تغییر شکل یافته و برخی نیز به دست فراموشی سپرده شده‌اند، اما مردم این منطقه از کشورمان بسیاری از این آداب و آیین‌ها را هنوز هم حفظ کرده‌اند؛ یکی از این آیین‌ها تکم گردانی است.
بیوک جامعی کارشناس فرهنگ عامیانه می‌گوید: از گذشته‌های دور در منطقه آذربایجان به ویژه اردبیل افرادی هستند که قبل از رسیدن عید نوروز و مخصوصاً در فاصله بین چهارشنبه آخر سال و شروع سال نو، با اشعار زیبا و آهنگین، آمدن بهار و تمام شدن ایام سخت زمستان را به مردم شهر‌ها و روستا‌ها خبر می‌دهند و این افراد به دلیل اینکه عروسکی چوبی به نام «تکم» به همراه دارند به «تکم چی» یعنی صاحب تکم معروف هستند.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
او افزود: تکم از دو بخش «تکه» به معنی بز نر قوی هیکل که هدایت گله را برعهده دارد و «م» ضمیر ملکی دوم شخص مفرد تشکیل شده است. تکم یعنی بز نر قوی هیکل من با مجسمه چوبی دست سازی به شکل بز که پایه‌ای داشته و جهت رقصاندن از سوراخ صفحه‌ای چهار گوش یا گرد عبور کرده و حرکت داده می‌شود تکم معمولاً با پولک، سکه، آینه، زنگوله پارچه‌های رنگی-بیشتر قرمز رنگ- و چیز‌های دیگر تزیین می‌شد، این کار برای ایجاد سر و صدا و جلب توجه مردم و البته هر کدام نماد زندگی، برکت و تلاش، روشنایی، شادی و سرود و سربلندی است.
این کارشناس گفت:تکم چی‌ها یا تکم گردانان که خود، لباس مخصوص محلی به تن دارند با خواندن اشعاری موزون معمولاً در قالب بایاتی (نوعی دو بیتی محلی) - و رقصاندن تکم که از برخورد با صفحه زیرین خود، صدای خاصی را تولید می‌کند؛ آمدن عید را در قالب موسیقی محلی نوید می‌دهند و در ازای این کار، صله و مژدگانی دریافت می‌کنند این مژدگانی در زبان محلی «پای» یا «بایرام پایی» یعنی عیدانه خوانده می‌شود و با توجه به وضعیت مالی اهالی متفاوت است.
شهاب الدین وطن دوست، استاد دانشگاه و کارشناس ادبیات فولکلوریک نیز در این باره می‌گوید: تکم گردانان که خود نیز بعضاً قریحه شاعری دارند، با اشعار خود مردم را به زندگی نو، پشت سرگذاشتن سختی‌ها و فراموشی گرفتار‌ها و تلاش برای معاش، احترام به بزرگان و به جا آوردن صله رحم دعوت می‌کنند. آنان ضمن خبر دادن آمدن بهار طبیعت، از مردم می‌خواهند همراه با تغییر طبیعت به دگرگونی نماد و ضمیر درونی خود بپردازند اشعار تکم چی‌ها از شادمانی‌ها، تحسین خوبی‌ها و آرزوی برکات الهی مملو است.
بهار آمد بهار آمد خوش آمد
علی با ذوالفقار آمد خوش آمد
گل و نسیرین به باغ آمد خوش آمد
سیزون بو تازه بایرامز مبارک
آیوز، ایلوز، هفتوز، گونوز مبارک
در طول زمان، مضامین دینی و اعتقادی، اجتماعی و حتی انتقادی نیز به اشعار تکم گردانان راه یافته و به غنای آن افزوده است. در این شعار اسامی پر برکت امامان معصوم (ع) و اماکن متبرکه نیز به چشم می‌خورد.
جناب جبرئیل نامه گتوردی
گتور جگین پیغبره یتوردی
مبارک قوللارین گویه گوتوردی
سیزون بو تازه بایراموز مبارک
آیوز، ایلوز، هفتوز، گونوز مبارک
امیرالمومنین تخته چیخاجاق
یزیدون بوینونا نوخدا ووراجاق
سرین شربت سویرینه آخاجاق
سیزون بو تازه بایرامز مبارک 
آیوز ایلوز هفتوز گونوز مبارک
این کارشناس همچنین می‌گوید:گرچه از سابقه تاریخی و خاستگاه آیین تکم خوانی جزییات زیادی در دست نیست، اما روشن است که این آیین زیبای سنتی از جامعه باصفای عشایری و روستایی منطقه آذربایجان برخاسته و رشد کرده است. چیزی شبیه به این آیین در برخی مناطق شمالی و مرکزی کشور دیده می‌شود که البته با تفاوت‌هایی همراه است. 
وطن دوست در این باره می‌گوید: متاسفانه امروزه با عوض شدن روش و منش زندگی مردم و اهالی آذربایجان، تکم خوانی هم مثل سایر آداب و رسوم ارزشمند کم رنگ است.
وی معتقد است: برای احیا و توسعه دوباره این گونه مراسم‌ها و زیبایی‌های آن باید هم متولیان امور فرهنگی و هم نویسندگان و خود مردم دست به کار شوند و با گرد آوری آثار شفاهی به جا مانده و برگزاری جشنواره‌های محلی مراسم نوروز، در تجدید حیات آن بکوشند.
عسگر ایمانی یکی از افرادی است که بیش از نیم قرن نوید بخش عید نوروز در میان مردم شهرستان مشگین شهر است. اهالی او را با نام «حاج عسگر تکم چی» می‌شناسند. او می‌گوید: 65 سال است که در روز‌های آخر سال پای پیاده فاصله 5 کیلومتری بین روستا‌ها را طی می‌کنم و به تکم خوانی می‌پردازیم. این تکم چی باسابقه اضافه می‌کند: متاسفانه اکنون دیگر از آیین تکم خوانی نشان کمتری به چشم می‌خورد و مانند برخی سنت‌های اصیل دیگر در حال فراموشی است. با اینکه بیشتر اهالی مرا می‌شناسند و معمولاً از من استقبال خوبی می‌کنند، اما دیگر از آن شوق و حرارت سابق خبری نیست بیشتر تکم چی‌ها از حضور در بین مردم ابا دارند.
البته در سال‌های اخیر این آیین به همت سازمان میراث فرهنگی و جامعه هنری استان در برخی جشنواره‌های محلی و سراسری برای خود جا باز کرده و از استقبال خوبی هم برخوردار بوده است. امید است با همت مسؤولان امر و حمایت از هنرمندان شاهد تثبیت آیین‌ها و سنت‌های دیرینه ایران زمین باشیم.
منبع: خبرگزاری مهر

لینک کوتاه:
https://www.payameazari.ir/Fa/News/804718/

نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield
مخاطبان عزیز به اطلاع می رساند: از این پس با های لایت کردن هر واژه ای در متن خبر می توانید از امکان جستجوی آن عبارت یا واژه در ویکی پدیا و نیز آرشیو این پایگاه بهره مند شوید. این امکان برای اولین بار در پایگاه های خبری - تحلیلی گروه رسانه ای آریا برای مخاطبان عزیز ارائه می شود. امیدواریم این تحول نو در جهت دانش افزایی خوانندگان مفید باشد.

ساير مطالب

اردوغان: نوروز جشن مشترک جهان تُرک خواهد بود

نفوذ سامانه بارشی و کاهش دما از دوم فروردین در آذربایجان شرقی

لزوم تبیین اهداف قیام امام حسین با استفاده از معارف دینی در هیئت های مذهبی

رزمایش ضیافت کریمانه در مراغه

واکاوی جزئیات نامه ترامپ به آیت الله خامنه‌ای؛ «برچیده شدن برنامه هسته‌ای ایران» یا «تشدید نظارت» آژانس؟

امیدواریم سخنان رئیس جمهور در خصوص بهبود وضعیت اقتصادی هر چه سریع‌تر عملی شود

پاسخ ایران به یاوه گویی های آمریکا کوبنده خواهد بود

توصیه‌ مدیر حوزه علمیه بناب در خصوص رعایت حرمت شب‌های قدر در ایام نوروز

شوک به مشتریان سایپا / کوییک 130 میلیون گران شد!

استقرار 17 موکب افطاری هلال احمر در آذربایجان شرقی

بازدید نوروزی مدیرعامل منطقه آزاد کیش از بیمارستان کیش برای ارزیابی خدمات درمانی از نزدیک

خروج آندره آ کامبیاسو از اردوی تیم ملی ایتالیا به دلیل مصدومیت

نماینده ولی فقیه در آذربایجان غربی : هر صدایی که وحدت مسلمانان خدشه دار کند،صدای دشمن است

بازدید نوروزی محمد کبیری از بیمارستان کیش و تاکید بر ارائه خدمات برتر

سنگ تمام خاص اسطوره استقلال برای دو ستاره جذاب تیم ملی فوتبال ایران

شروع کار مدیر جدید با افتضاح بین المللی!

هشدار نارنجی برای 19 استان؛ کاهش دما در نیمه شمالی کشور

مسمومیت 3 نفر با گاز مونوکسیدکربن در آبی‌بیگلو

برف بهاری در روستای دمدمه «هیر»

عزاداری سالروز شهادت امیرمومنان(ع) فردا در تبریز

تقدیر نوروزی محمد کبیری از کادر درمان بیمارستان کیش و تاکید بر ارائه خدمات برتر

تغییر رویه گردشگران مسیر دریایی کیش از اسکان در چادر به سمت هتل و اقامتگاه

در راستای رضایتمندی شهروندان جهاد شود/ ضرورت برنامه‌ریزی در راستای تحقق شعار سال

اجتماع بزرگ علویون فردا با حضور شیعه و سنی در ارومیه برپا می‌شود

بازتاب گسترده سخنان امام خامنه‌ای در رسانه‌های جهان

تبریز| ضریح امامزاده حلیمه خاتون چرنداب رونمایی شد

خیریه رهروان اهل بیت(ع) تبریز پای کار نیازمندان

آموزش ساخت عروسک لیوانی

صدیقی نخستین خطبه نماز جمعه سال نو را خواند اما کلامی از نوروز نگفت!

2 سانحه تصادف در آذربایجان غربی 7 مصدوم برجای گذاشت

ناراحتی فرزاد حسنی از سپند امیرسلیمانی روی آنتن زنده تلویزیون

خبر خوش برای افرادی که دارای این رنگ مو هستند

اسلام‌آباد: از سفر هیئت پاکستانی به اسرائیل بی‌اطلاع بودیم

امام جمعه اردبیل: ترامپ اهل حمله نیست

کشف 35 دستگاه ماینر غیر مجاز در مراغه

مادر شهیدان والامقام «علی و محمود سعادتی زارع» آسمانی شد

روزگار مستاجران سیاه شد / بازار مسکن در 1404 به کدام سو می‌رود؟

رهبر انقلاب : وظایف مردم و سه قوه برای تحقق شعار سال/ شک نکنید! با دعا،‌ استقامت و امید مسائل درست خواهد شد

هواشناسی ایران1404/1/1؛هشدار نارنجی برای 24 استان

بازدید استاندار آذربایجان شرقی از سازمانهای امدادی و پلیس راه

اجرای طرح ایمن‌سازی جاده مراغه ـ هشترود در ایام نوروز

با روش‌های خانگی از بین‌بردن جای زخم آشنا شوید

هدف مذاکره آمریکا خلع سلاح موشکی ایران است

پیش بینی آب و هوای اردبیل فردا شنبه 2 فروردین 1404

فردای انتقال موشک‌ها، ایران مورد حمله اسرائیل، آمریکا و اروپا خواهد بود | وزارت خارجه از ترکیه درخواست کند که...| ذبح کردند تا شیعه را بترسانند

کشتار بی‌رحمانه و وحشیانه مردم غزه به دست صهیونیست‌ها محکوم است

پیش بینی آب و هوای تبریز فردا شنبه 2 فروردین 1404

اجرای طرح‌های ایمن‌سازی جاده مراغه - هشترود درایام نوروز

نوجوان 16 ساله اهری در یکی از جاده‌ها به طرز عجیبی به قتل رسید! +جزییات

تولید در سایه پراید؛ سهند نیامده پارکینگ نشین شد/ پشت پرده استارت تنوع محصولاتی پارس خودرو