پیام آذری - نصیرخان سردار جنگ: سربازی که به سیاست وارد شد
نصیرخان سردار جنگ یکی از چهره‌های مهم تاریخ معاصر ایران است که در دوران قاجار و پهلوی نقش‌های نظامی و سیاسی موثری ایفا کرد. او به عنوان حاکم اصفهان و نماینده مجلس شورای ملی شناخته می‌شود. در این مقاله از بیتوته به زندگی و خدمات این شخصیت برجسته خواهیم پرداخت. نصیرخان سردار جنگ در دوران جنگ جهانی اول نیز در راستای حفظ امنیت کشور تلاش‌های فراوانی انجام داد.
نصیرخان سردار جنگ
نصیرخان سردار جنگ (زاده 1243 منطقه بختیاری - درگذشته 1310 برلین) یکی از رجال سیاسی و نظامی مهم ایران در دوران قاجار و پهلوی بود. او در مناصب مختلفی چون حکمرانی اصفهان، کرمان و یزد فعالیت نمود و در تاریخ ایران به عنوان یک شخصیت تاثیرگذار در انقلاب مشروطه و جنگ جهانی اول شناخته می‌شود.

دوران کودکی و جوانی نصیرخان
نصیرخان دومین پسر امامقلی خان حاجی ایلخانی است که در سال 1243 (معادل 1864 میلادی) در منطقه بختیاری زاده شد. در زمان کودکی و نوجوانی نصیرخان، عمویش حسینقلی خان ایلخانی، منصب ایلخانی منطقه بختیاری و پدرش، امامقلی خان حاجی ایلخانی منصب ایل بیگی (معاون) را برای نزدیک به 30 سال بر عهده داشتند. خانواده آنان از قدرتمندترین خاندان‌های ایرانی در دوران قاجار محسوب می‌شد.
انقلاب مشروطه
با شکست انقلاب مشروطه در مقابل محمدعلی شاه و در حالیکه تبریز در حال مقاومت بود، نصیرخان و دو برادرش، لطفعلی خان امیر مفخم و سلطان محمد خان سردار اشجع، در رکاب شاه باقی‌ماندند. در این زمان، محمدعلی میرزا از نیروی جنگی نصیرخان برای تقویت عین الدوله استفاده می‌کرد و بدین ترتیب، لقب "سردارجنگ" به وی داده شد.
فتح تهران
در روزهای فتح تهران توسط مشروطه‌خواهان، نصیرخان و برادرش لطفعلی خان در اردوگاه محمدعلی شاه باقی ماندند. سردار اسعد در این زمان به خانواده حاجی ایلخانی به عنوان یکی از مشکلات اصلی نگاه می‌کرد و برای جلوگیری از درگیری، چندین نامه برای آنها نوشت. در نهایت با هماهنگی که بین علیقلی خان سردار اسعد و نصیرخان انجام شد، آنها از راه انحرافی بدون درگیری به سمت پایتخت حرکت کردند.
جنگ با سالارالدوله
پس از فتح تهران، با ورود محمدعلی میرزا به کشور و تشکیل سپاه منظم به فرماندهی سالارالدوله، نصیرخان و خسروخان سردار ظفر به مأموریت جبهه غرب اعزام شدند. آنها تحت فرماندهی عبدالحسین میرزا فرمانفرما به جلوگیری از پیشروی قوای سالارالدوله به سمت پایتخت پرداختند.
حکومت یزد
پس از نبرد خونین و شکست قشون سالارالدوله، نصیرخان به عنوان حاکم یزد منصوب شد. در این زمان، علی‌رغم وفاداری نصیرخان و امیر مفخم به محمدعلی شاه، پیمانی بین آنها و سردار اسعد به امضا رسید که در آن غلامحسین خان سالار محتشم نقش مهمی ایفا کرد.
حکومت اصفهان
در سال 1297 نصیرخان به حکمرانی اصفهان منصوب شد تا یاغیان منطقه چهارمحال را سرکوب کند. او برای برقراری امنیت به جنگ‌های خونینی متوسل شد و اگرچه برخی از اعمال او مورد انتقاد قرار گرفت، اما دستگیری یاغیان و بازگرداندن امنیت به منطقه، خدمات او را قابل تقدیر دانست.

دوره چهارم مجلس شورای ملی
نصیرخان در انتخابات دوره چهارم مجلس شورای ملی از منطقه بختیاری به نمایندگی مجلس انتخاب شد و در این دوران منزل او محفل شعرا و نویسندگان بود. او در این دوره از اقامت خود در تهران، با شخصیت‌های ادبی همچون ایرج میرزا و ملک الشعرای بهار ارتباط داشت و فرخی یزدی در مدح او شعری سرود.
ایلخانی بختیاری
در خلال جنگ جهانی اول، نصیرخان با حمایت دولت بریتانیا به سمت ایلخانی بختیاری منصوب شد. او برای برقراری امنیت در مناطق نفت‌خیز و چاه‌های نفتی تلاش زیادی کرد و در این زمان نقش مهمی در مازندران و در شهر مشهدسر ایفا نمود.
جنگ جهانی اول
با شروع جنگ جهانی اول و علیرغم اعلام بیطرفی ایران، نصیرخان تلاش زیادی برای حفاظت از نظم و امنیت در منطقه نفتی ایران و انگلیس انجام داد. او در این دوران نشان K.C.M.C (نشان سنت مایکل و سنت جورج) را از دولت انگلستان دریافت کرد.
درگذشت نصیرخان سردار جنگ
نصیرخان در اواخر سال 1303 به بیماری مبتلا شد و پس از مداوا در اصفهان، به آلمان منتقل شد. او 7 سال پایانی زندگی‌اش را در آلمان گذراند و در سال 1310 در برلین درگذشت. پس از مرگ، پیکر وی به نجف اشرف منتقل و در آن‌جا به خاک سپرده شد.
سوالات متداول درباره نصیرخان سردار جنگ
1. نصیرخان سردار جنگ چه نقشی در انقلاب مشروطه داشت؟
نصیرخان سردار جنگ در دوران انقلاب مشروطه به عنوان یکی از سرداران بختیاری، نقش مهمی در دفاع از مشروطه ایفا کرد. او به همراه دیگر سرداران بختیاری در مقاومت علیه محمدعلی شاه و قوای دولتی مشارکت داشت.
2. نصیرخان سردار جنگ در چه دوره‌ای به حکومت اصفهان منصوب شد؟
نصیرخان در سال 1297 به سمت حاکم اصفهان منصوب شد و تا آغاز انتخابات دوره چهارم مجلس شورای ملی در این سمت باقی ماند.
3. نصیرخان چگونه در دوران جنگ جهانی اول عمل کرد؟
در دوران جنگ جهانی اول، نصیرخان سردار جنگ تلاش کرد تا امنیت در مناطق نفت‌خیز ایران را برقرار کند و به عنوان یک فرد مقتدر در حمایت از منافع بریتانیا در این مناطق عمل نمود.
4. نصیرخان سردار جنگ چه جایزه‌ای از دولت انگلستان دریافت کرد؟
به پاس خدمات نصیرخان در خلال جنگ جهانی اول، دولت انگلستان به او نشان K.C.M.C یا نشان سنت مایکل و سنت جورج را اعطا کرد.
5. نصیرخان در کجا به خاک سپرده شد؟
نصیرخان پس از درگذشتش در سال 1310 خورشیدی، ابتدا در آلمان دفن شد و سپس پیکر او به نجف اشرف منتقل و در آنجا به خاک سپرده شد.
نتیجه‌گیری
نصیرخان سردار جنگ نه تنها به عنوان یک شخصیت نظامی بلکه به عنوان یک سیاستمدار و چهره‌ای اثرگذار در تاریخ معاصر ایران شناخته می‌شود. خدمات او در عرصه‌های مختلف به ویژه در دوران مشروطه و جنگ جهانی اول، او را به یکی از چهره‌های ماندگار تاریخ ایران تبدیل کرده است.
بخش فرهنگ و هنر بیتوته