بزرگنمايي:

پیام آذری - خبرگزاری آریا- مقاله دکترعابدین مؤمنی استاد دانشگاه تهران درخصوص اقتصاد ربوی.
به گزارش خبرنگارآریادرشهرستان بابل به نقل ازمقاله دکترعابدین مؤمنی استاد دانشگاه تهران درخصوص اقتصاد ربوی.
بسم اللّٰه الرَّحمٰن الرَّحیٖم
اقتصاد ربوی ( 3 )
نه تنها بانک ها بنگاه اقتصادی ربا محور هستند بلکه بنگاه های اقتصادی دیگر ربا محور همانند قارچ روئیده یا در حال روئیدن است شهر فرش مهد فرش، سرای ایرانی و امثال آن که برای فروش قسطی لوازم خانگی نیازی به داشتن ضامن و دسته چک ندارند با اقساط کوتاه مدت و بلندمدت در خدمت خریداران محترم هستند رسانه ملی هم مرَتَّب از آن مراکز فروش تبلیغ می‌کنند و مواجب تبلیغات را دریافت می‌کنند بیلبورد های شهرداری و راهداری هم در خدمت تبلیغات برای این دست مراکز فروش هستند با بمباران تبلیغات مردم را هدایت به این مراکز می‌کنند مرَتَّب روی ذهن مردم هستند که به این دست مراکز فروش مراجعه کنید که به نفع شما است برای شما تسهیلات هم به کار گرفته شده است نه چک می خواهد نه ضامن.
کجا از این هم راحت تر برای خرید پیدا می‌کنید؟ در حالی که در این دست مراکز فروش، کالا قیمت گذاری می‌شوند آن گاه براساس توان و وسع خریداران سود پول را لحاظ کرده برای خریداران قسط بندی به عمل می‌آید سود این دست مراکز فروش برای همه افراد با خریدهای متنوع و رنگارنگی که می‌کنند ثابت است همانند بانک ها بستگی به طول مدّت پرداخت دارد. این دست مراکز فروش بنگاه های مورد قبول،رباخواری هستند زیرا در فقه گفته شد: حکم شرعی خرید و فروش این است که فروشنده و خریدار در قیمت کالا با راضی بودن واقعی هردو به توافق برسند و قیمت کالا معلوم باشد آن قیمت معلوم یا در خارج معیَّن است یا در ذمه مشتری قرار می‌گیرد، لذا اگر بگویند مثلاً فرش با ویژگی فلان، نقدی متری دو میلیون تومان و اگر دو ماه می خواهید متری دو و نیم میلیون تومان، به علت مجهول بودن قیمت کالا که مشخص نشده است قیمت دو میلیون تومان است یا دو و نیم میلیون تومان؟ باطل است رأی دیگری هم در فقه وجود دارد که معامله به قیمت دو میلیون تومان با استحقاق دریافت دو ماهه صحیح است (ر_ش شرایع الإسلام ج2ص26، تحریرالأحکام الشّرعیه ج2ص323، جواهرالکلام ج23ص102تا107،تحریرالوسیله ص417مسأله2)
بله اگر پیش از تعیین‌کردن قیمت، نسیئه بودن معامله مشخص شود فروشنده بگوید: فرش مذکور متری دو و نیم میلیون تومان دو ماهه معامله صحیح است چون قیمت معلوم است و مرَدَّد میان دو و دو و نیم نیست همان دو و نیم تعیین گردید. ولی در فروش مرسوم در بازار، کالا با قیمت نقدی تعیین قیمت شده است به قیمت نقدی فروخته می‌شود چون خریدار توان پرداخت قیمت کالای خریداری شده را ندارد فروشنده با درصد سودی که مجاز به دریافت از طرف دولت است با کشیدن سود روی میزان باقی مانده از پولی که خریدار باید به فروشنده بپردازند برای خریداران براساس مدت زمان پرداخت قسط بندی می‌کنند و براساس اقساط قیمت کالا با ربای آن را دریافت خواهند کرد.
البته این رویه منحصر به فروشگاه ها و بنگاه های فوق الذکر نیست، در بازار خودرو این رویه معامله رایج و متداول است در بازار سنتی نیز این گونه معامله در فروش لوازم خانگی یا پارچه و امثال آن مرسوم است در بازار برنج شاهد این گونه معاملات بودم افرادی که نیاز به نقدینگی دارند به تاجران رباخوار مراجعه می‌کنند آنان میزان نیاز به نقدینگی را از نیازمند می پرسند مدت زمان باز پرداخت را می پرسند پس از محاسبه سود، به نیازمند می گویند فلان مقدار برنج به شما فروختم به فلان مبلغ یعنی پولی که به نیازمند خواهد داد و سود آن، سپس می گویند شما مبلغ سود را کم کنید و نقدی به میزان پول درخواست مجدداً برنج را به من بفروشید پول مورد درخواست را بگیر و برو. در حالی که نه فروشنده برنجی عرضه کرده است و نه نیازمند برنجی دیده است صوری صحبت از خرید و فروش می‌کنند تا مجوز دریافت ربا شود. البته اگر برنجی در کار باشد و معامله نسیئه واقعی و فروش نقدی واقعی رخ دهد بلامانع است. از طرفی بعضی افراد واقعاً برنج خودشان را نقدی به قیمت رایج بازار می فروشند با محاسبه مدت زمان دریافت قیمت برنج سود آن را محاسبه کرده از خریداران قیمت را با ربای آن دریافت می کنند.
این گونه معاملات که ربای خواری قطعی است به وفور و فراوان در تمام بازارها رواج یافته است که سهمی از رواج این گونه معاملات ربوی به بانک ها بر می گردد که وام مثلاً خرید خودرو یا لوازم خانگی یا کشاورزی می پردازند و با سود وام را پس می‌گیرند که این گونه معاملات ربوی رویه شده است.
عابدین مؤمنی استاد دانشگاه تهران: